Runa Hellinga - Media

Een van de dingen die het Hongaars zo moeilijk maken, is dat ze geen voorzetsels en voornaamwoorden hebben, maar achtervoegsels. Zo'n woord waar van alles achter wordt geplakt, dat is knap verwarrend. Maar Hongaren draaien meer om. Namen natuurlijk. Dat delen ze trouwens met veel Aziatische volkeren. Het is een andere manier van tegen de mens aan kijken. De Nederlandse volgorde gaat uit van het individu: Piet, welke Piet, nou die van Jansen. De Hongaarse gaat uit van de familie, of clan: de Varga's, welke Varga, nou, János. Het kost me af en toe nog steeds moeite me voor te stellen als Hellinga Runa, maar het went. Maar het kan ook tot misverstanden leiden om je aan te passen. Een kennis die vaker in het buitenland was geweest en wist dat men het daar andersom doet, noemt me consequent Hellinga. Eerst dacht ik dat hij me simpelweg met mijn achternaam aansprak. Nu ik me van zijn fout bewust ben, heb ik het hart niet meer om hem te corrigeren. Helemaal verwarrend wordt het als be...

Het personeel van de Hongaarse Spoorwegen staakt vandaag. Tegen de nieuwe ziektenkostenverzekering en tegen de hervormingen in de gezondheidszorg. Althans, dat is de officiële reden, maar het is geen toeval dat juist bij een bedrijf als de MÁV wordt gestaakt. MÁV zelf staat ook voor enorme hervormingen, als het tenminste aan MÁV-directeur Istvan Heitczinger ligt. En alles wat naar hervormingen riekt, valt bij het MÁV-personeel slecht. Er is sinds 1990 bar weinig veranderd bij de Hongaarse Spoorwegen. Treinen zijn verouderd en ogen vies, ze rijden vaak niet op tijd en hebben zon hoge instap dat je er als bejaarde niet of nauwelijks inkomt. Als je een station binnenrijdt, moet je als een havik opletten om het bordje te zien waar de stationsnaam op vermeld wordt. Op grote delen van het spoor kruipt de trein voort, hetzij, omdat het door de verouderde rails niet mogelijk is om sneller te rijden of omdat het seinensysteem verouderd is. Kaartjes kopen is een tergend trage bezigheid. De afgel...

Alles is betrekkelijk, ook de kwaliteit van ziekenhuizen. Het Roemeense dagblad Adevarul had afgelopen week een verhaal over Roemeense aanstaande moeders die in de grensstreek met Hongarije wonen. Als ze het zich enigszinds kunnen veroorloven, bevallen ze bij voorkeur... in Hongarije. En waarom? Ze voelen zich veiliger bij Hongaarse artsen en de kwaliteit van de ziekenhuizen is veel beter. Er zit vlees bij de maaltijd. Er zijn badkamers bij iedere kamer. Het beddengoed wordt regelmatig verschoond. De verpleegsters zijn hulpvaardig en het ziekenhuis is patiëntgericht. Een paar jaar geleden waren het vooral Hongaars-talige vrouwen die voor een bevalling over de grens kozen, maar inmiddels zijn er meer en meer Roemeens-sprekende zwangeren die de voorkeur aan een Hongaarse bevalling geven. De grensziekenhuizen schijnen er al helemaal op ingesteld te zijn. Voor wie het nodig heeft, zijn voor 7500 forint per dag tolken beschikbaar. Eén van de vrouwen vertelde Adevarul dat ze besloten had naa...

Met een beetje geluk zult u in toekomst niet verhongeren in een Hongaars ziekenhuis, zelfs als u geen familie heeft die af en toe met lekkere hapjes voorbijkomt. Dat klinkt belachelijk, maar het is vandaag de dag wel de situatie: patiënten die niemand hebben die voor hen zorgt, liggen letterlijk verhongeren in het ziekenhuis. Of verdorsten. Een Nederlandse die ooit een paar dagen in het ziekenhuis lag, zag met ontzetting dat een oudere, bedlegerige medepatiënte alleen te drinken kreeg als een van de andere patiënten haar een beker tegen de lippen drukte. De verpleging dacht er niet aan. Dat heeft niets met de zoveel bekritiseerde hervormingen van de gezondheidszorg te maken. Voeding is sinds jaar en dag een zwaar ondergeschoven kindje in het Hongaarse ziekenhuiswezen. Er zijn ziekenhuizen die per patiënt dagelijks niet meer dan 300 forint voor dit doel uittrekken. Vers fruit en verse groente komen er niet aan te pas. Een snee brood met margarine is in veel gevallen het enige dat zieke...

Je ziet opvallend weinig kinderwagens in Budapest. Uiteraard vanwege het lage geboortecijfer, maar dat is niet de enige reden. Je ziet namelijk wel kinderen. Maar opvallend veel Budapester baby's worden gedragen in een draagzak, op de rug, of zelfs gewoon op de arm. Twee moeders organiseerden vorige week een kleine actie om journalisten duidelijk te maken waarom. Ze gingen met kroost en kinderwagens van de binnenstad naar een park in een buitenwijk. Trap op, trap af. Trap af, trap op. Rennen over zebrapaden, omdat het voetgangerslicht zo kort op groen stond, dat ze alleen in draf veilig naar de overkant konden komen. Ooit geprobeerd met een kinderwagen een bus in de stad in te komen? Laat staan een oude Ganz-tram of een Hongaarse trein? Alleen de nieuwe Combinotram, door velen zo verketterd, veroorzaakte geen problemen. Tenminste, het is niet moeilijk om er met de kinderwagen in te komen. Dat ding vervolgens parkeren is een andere kwestie. Maar dat is natuurlijk altijd een heikel p...

Een Nederlandse kennis die in een klein dorp een pension heeft, kreeg gisteren in één klap de brandweer en de hygiënedienst over de vloer. Ze waren elders in het dorp voor een keuring en zijn meteen even bij haar langsgewipt. De brandweer had geen noemenswaardige klachten, al moesten de Nederlandse brandblussers wel vervangen worden door Hongaarse. Anders wist de brandweer niet zeker of het wel goedgekeurde apparaten waren. De hygiënemeneer, dat was een andere kwestie. Ze was bijvoorbeeld ernstig in gebreke vanwege het feit dat ze het linnengoed niet ter plekke wast, en vooral niet ter plekke, in een afgesloten kast, opslaat. Ook moest er meer kastruimte komen in de slaapkamers, en moest in iedere kamer een tafel met stoelen worden geplaatst (het is een heel eenvoudig pension, meer op groepen dan op individuen gericht, en zitten kun je in de gemeenschappelijke ruimte, dat is althans de bedoeling). Zover, zo goed. Maar waar ze echt niet bij kon, was zijn opmerking over het drinkwater. D...

Niemand weet wanneer Hongarije de euro in gaat voeren. Ik ben al een analyst tegengekomen die zei dat het niet voor 2017 zal zijn. Dat was koffiedik kijken, maar hij baseerde zijn veronderstelling daarop dat 2014, een vaak genoemde datum, niet waarschijnlijk is omdat geen regering zo gek zal zijn om de nieuwe munt in een verkiezingsjaar in te voeren. Daarvoor veroorzaakt de euro teveel maatschappelijke onrust. Niemand wil in een verkiezingsjaar (en dat is 2014 dus) verantwoordelijk gesteld worden voor koppen koffie die in prijs verdubbeld zijn. Althans, dat was zijn redenering. Waarom het dan pas in 2017 werd, ben ik eerlijk gezegd vergeten. Zijn hele betoog was vooral bedoeld om aan te duiden hoe zeer Hongarije wat betreft de euro achterloopt op de rest van Centraal-Europa. Die bewering hoor je wel vaker, vooral van oppositiepolitici. Maar echt kloppen doet het niet. De Tsjechische premier Topolánek heeft net gezegd dat hij invoering van de euro in 2012 zeer onwaarschijnlijk acht, ond...

Wekelijks krijgt de Hongaarse Kiesraad enkele tientallen voorstellen voor referenda voorgelegd. Meestal zijn het vragen van het caliber: 'Bent u ervoor dat alle parlementariërs in de gevangenis worden opgesloten', of, 'Vindt u dat bier gratis moet worden'. Constitutioneel jurist Gábor Halmai behoort tot de mensen die erover moeten oordelen of dergelijke vragen wettelijk aan het volk voorgelegd kunnen worden in een referendum. Let wel: als de kiesraad besluit dat een vraag inderdaad aan de eisen voldoet, zegt dat nog niet dat daar ook een referendum over komt. Om er echt een referendum van de maken, moeten naast de kiesraad 200.000 burgers je voorstel met hun handtekening ondersteunen. Als je Pista bácsi bent die met een paar palinka's op dacht leuk te zijn, is de kans dat je dat voor elkaar krijgt, niet zo groot. Zelfs een kleine actiegroep die echt wat wil bereiken via een volksraadpleging zal er nog moeite mee hebben om aan die eis te voldoen. Maar in de meeste g...

Thuisbevallingen in Hongarije liggen totaal stil, sinds gyneacologe Agnes Gereb een driejarige ontzegging van haar bevoegdheid heeft gekregen, niet vanwege de baby die in september tijdens de bevalling stierf (zie een eerdere blog hierover), maar vanwege een kwestie een jaar eerder, waarbij een op het oog gezonde baby een uur na de bevalling plotseling overleden bleek te zijn. Als Gereb zich niet aan het verbod houdt, loopt ze het risico voor de rest van haar leven haar licentie kwijt te raken. De gyneacologe heeft weliswaar de afgelopen jaren een aantal vroedvrouwen opgeleid die in staat zijn zelf een bevalling te leiden, maar om begrijpelijke redenen durven die het niet aan om dat op eigen houtje te doen. Volgens de wet mag het niet en als het misgaat, hangt hen zeker gevangenisstraf boven het hoofd. Bovendien worden de verloskundigen al weken min of meer achtervolgd door het boulevardblad Blikk, dat een campagne gestart is om thuisbevallingen zo veel mogelijk zwart te maken. Journa...

Regelmatig komt onze overbuurman Jani met de bus naar huis. Niet, zoals de meeste mensen, als passagier, maar als chauffeur. Jani is buschauffeur en als hij klaar is met zijn dienst, parkeert hij zijn bus in de straat. Een echte, grote lijnbus. Hij is de enige niet. In het buurdorp staat ook altijd een bus geparkeerd, en in een ander dorp staat 's avonds altijd een cementauto van Vaci Cement voor de deur. Het leek me altijd een wat merkwaardige manier om het vervoersprobleem van je personeel op te lossen, ze met een enorme bedrijfswagen naar huis sturen, maar de zaak ligt toch wat anders, heb ik inmiddels ontdekt. Het is een zeer praktische oplossing voor een praktisch probleem. Jani is niet de enige buschauffeur in het dorp. Er zijn er drie, en ze rijden allemaal op dezelfde lijn. "Als ik late dienst heb, eindigt mijn laatste rit om twaalf uur en mijn collega moet 's ochtends om vijf uur beginnen. Dan is het een beetje onzin om met een lege bus naar Vác te rijden en dan m...

Fidesz is boos, omdat de Hongaarse belastingdienst APEH de belastingopgave van Viktor Orban wil controleren. Zo’n controle is op zich niet ongewoon. Een vriend van ons klaagde erover dat vrienden van hem ook bij de APEH op het matje waren geroepen, en daar waren gevraagd om verantwoording af te leggen over iedere grotere overschrijving op hun bankrekening. Maar volgens Fidesz-woordvoerder Peter Szijjarto is de controle van Orban een bewuste aanval, die gestuurd zou worden vanuit het kantoor van de premier. Volgens Fidesz gehoorzamen belastinginspecteurs namelijk politieke orders. Zoals het economische weekblad HVG schrijft, Fidesz kan het weten. Zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten. Toen Viktor Orban aan de macht kwam, benoemde hij Lajos Simicska, de voormalige commerciële directeur van Fidesz, tot voorzitter van de APEH. Het gebeurde in die jaren opmerkelijk vaak dat kritici, of politieke tegenstanders, door de APEH werden gecontroleerd op een moment dat dat voor Fidesz goed u...

"Het T.gymnasium? Zou ik niet doen, dat is behoorlijk rechts." waarschuwt de ene kennis. "Het T.gymnasium? De directeur is een MIÉP-man en hij benoemt alleen maar extreem rechtse leraren," zegt een ander overtuigd. De sfeer is er goed, maar het is wel heel rechts, vooral het geschiedenisonderwijs, zegt een derde. Goed, het T.gymnasium valt dus af, besluiten we. Omdat onze zoon komend jaar naar de middelbare school moet, zijn we op zoek naar een goed gymnasium. En dat is zo simpel nog niet. Niet voor ons, maar ook niet voor Hongaarse ouders, heb ik gemerkt. De ouders van klasgenoten lopen even verbijsterd rond als wijzelf. Dat een school om politieke redenen afvalt, gaat ver, maar het is niet anders. Maar er zijn nog hele andere beoordelingskriteria. Sommige scholen worden bijvoorbeeld aangeduid als 'wedstrijdstallen', waar ontzettend veel nadruk op prestatie en competitie wordt gelegd. Dat moeten jij en je kind maar net willen, anders wordt dat natuurlijk ni...

Een paar jaar geleden wilden patiënten op het internet een lijst publiceren van gyneacologen en andere artsen die hun werk niet goed deden. Dat mocht niet, zei de Hongaarse ombudsman voor dataprotectie, Attila Péterfalvi. Dat tastte de persoonsbescherming van de betreffende artsen aan, en die ging voor de veiligheid van patiënten. De Hongaarse belastingdienst kan niet zomaar beschikken over de Hongaarse bankgegevens als hulp in het opsporen van zwart geld. Dat gaat volgens Péterfalvi namelijk tegen de dataprotectiewet en die is belangrijker dat de strijd tegen zwart geld. Hongarije's dataprotectiewet is streng, en dat is begrijpelijk gezien de geschiedenis van het land. Onder het communisme waren afluisteren, brieven lezen en bespioneren aan de orde van de dag, en dan wil je daarna wel wettelijk vastleggen dat dat nóóit meer kan, al lijkt de wet ietwat te ver doorgeschoten te zijn. Het eerste, lijkt me, waar je gezien dat verleden de burgers tegen beschermt, is een te grote belang...

Het Constitutionele Hof heeft gisteren drie vragen goedgekeurd die Fidesz in een referendum aan de bevolking wil voorleggen: of er een eigen bijdrage moet blijven voor doktersbezoek en bij opname in het ziekenhuis en of studenten collegegeld moeten betalen. Zo'n referendum lijkt een schot voor open doel. Aangezien de meeste mensen hun geld liever in hun zak houden als het kan, lijkt me de kans behoorlijk groot dat de kiezer het met Fidesz eens zal zijn. Aan de andere kant: ik hoor ook regelmatig mensen zeggen dat het tegenwoordig een stuk rustiger bij de dokter is en dat het prettig is dat ze geen uren meer hoeven te wachten op al die mensen die voor iedere onzinklacht naar de arts gaan. Dat voordeel zou uiteindelijk wel eens een stuk groter kunnen zijn dan het feit dat je tien, vijftien keer per jaar 300 forint in je zak houdt. Maar het begint erop te lijken dat kiezers die zich tegen die tijd naar het stemhokje wagen, niet meer drie vragen, maar een heel boekwerk moeten gaan bean...

Moslims vieren vandaag Eid, het feest aan het einde van de ramadan. Dat zou ik nooit geweten hebben, als ik niet gisteren op het plein voor de basiliek in Budapest tegen een moslimorganisatie was aangelopen die voorbijgangers uitnodigde om deze feestelijke gelegenheid, het einde van de vastenmaand, mee te vieren. Het was een groep jonge Turken, die het feest hadden georganiseerd om Hongaren meer informatie over de islam te geven. Binnen in de kerk was een priesterkoor aan het zingen, heel mooi trouwens, buiten op de trappen klonken oosterse muziek. Om de gelegenheid luister bij te zetten, had de groep een aantal derwisjen ingehuurd, aanhangers van een zeer specifieke secte binnen de islam die niet alleen op de koran, maar ook op ideeën binnen bijvoorbeeld het hindoeïsme teruggrijpen. Het is een beweging die vooral in Turkije aanhang heeft en die bij de meeste mensen vooral bekend zijn om hun wijde witte gewaden en de wervelende dans die bedoeld is om in trans te raken. Hun aanwezighei...

Er schijnen in Budapest mensen rond te lopen die de BKV, het gemeentelijk vervoersbedrijf, een miljoen forint schuldig zijn aan boetes omdat ze gesnapt zijn bij het zwartrijden. Eén iemand schijnt zelfs voor 2,4 miljoen (een kleine tienduizend euro) aan openstaande boetes te hebben staan. Ben ik even een sukkel dat ik de paar keer dat ik een boete kreeg (omdat ik mijn abonnement vergeten was of niet doorhad dat het verlopen was) braaf naar het kantoor gegaan ben om te betalen. Hoe je zoveel boetes bij elkaar krijgt, is mij een raadsel, want zo vaak word je niet gecontroleerd. Of je moet natuurlijk iedere dag willens en wetens bij metrostations als Deák tér uitstappen, waar altijd controle is, tot groot verdriet van menig toerist die daar braaf in de val loopt en dan op aanzienlijk minder clementie kan rekenen dan de gemiddelde Budapester. De kans om op de tram of de bus gepakt te worden, is veel geringer, dus rijden Budapesters massaal zwart. Jaarlijks worden er 4,2 miljoen boetes uitg...

Het Hongaarse energiebedrijf MOL heeft deze week nogmaals duidelijk gemaakt niet gediend te zijn van de overnamepogingen van de Oostenrijkse OMV. De Oostenrijkse belangstelling voor het Hongaarse bedrijf geldt als een poging om de groeiende invloed van Russische energiebedrijven op de Centraal-Europese markt tegen te gaan. Dat is niet alleen een economische kwestie, zegt Anita Orbán van het International Center for Democratic Transition in Budapest. ,,Energie is voor Moskou een integraal onderdeel van de buitenlandse politiek’’. MOL-directeur Zsolt Hernadi zei tegen zo’n fusie te zijn omdat de twee ondernemingen elkaar niet aanvullen, maar overlappen. MOL en OMV-fusie hebben in een aantal landen een bijna-monopolie. Bovendien voelt MOL er niets voor om in zee te gaan met een bedrijf dat nog deels staatseigendom is. Hernadi ontkende overigens ook dat de Hongaren een Russische partner zouden zoeken, ondanks alle geruchten over samenwerking met Gazprom en Lukoil. ,,Voor de aandeelhouders...

Op hoge naaldhakken, met schoenen met zo'n eindeloos lange punt, trippelde de vrouw ons huis binnen. Ik zag haar misprijzende blik op het pad in onze voortuin, gemaakt van bemoste bakstenen. Eigenlijk kon ik haar bij de deur al vertellen dat het de moeite niet loonde verder rond te kijken. Ze zou de simpele houten vloer, het turquoise houtwerk en de keuken met zijn houten aanrechtblad niets vinden. Wat zij wou, waren zuiltjes, glimmende goudkleurige deurknoppen en marmer op de vloer. Dat die zuiltjes van geplamuurd piepschuim zijn, het goud slechts namaak en ook het marmer niet echt, deert dan niet. Haar inkomen was niet hoog genoeg om zich een van de luxe nouveau riche paleizen in de buurt te kunnen veroorloven, maar wel om rond te kijken in het twaalfde district. Wat ze zoekt, was op zijn minst een aftreksel van die nouveau riche droom. Dat geldt niet alleen voor haar. Het geldt voor alle Hongaarse kopers die zich in de afgelopen weken bij ons hebben gemeld om ons huis te bezicht...

,,Hè jakkes. Dat vind ik toch zo'n rotgewoonte'', zei een kennis en ik wist meteen wat ze bedoelde. Even verderop stond een jong stel te zoenen. Wat heet zoenen, ze stonden elkaar volkomen af te lebberen en de jongen zat met zijn tong vermoedelijk ergens achter in de keel van het meisje. Dat we midden op straat stonden en de hele wereld het kon zien, schenen ze volkomen vergeten te zijn. Ze waren bepaald geen uitzondering. In de metro, de bus, op de bushalte, op de roltrap: overal waar Hongaarse verliefde stellen even moeten wachten, zoenen ze elkaar met een passie dat je je steeds loopt af te vragen of ze het wel bij zoenen zullen laten. Vroeger dacht ik dat het misschien te maken had met de kleine woningen waarin mensen leefden. Je moet als verliefde jongere toch wat, en bij je ouders in de huiskamer voel je je misschien gegeneerd. Maar ik geloof toch niet dat het daaraan ligt. Hongaren zijn gewoon minder gegeneerd om te tonen dat ze verliefd zijn. Dat heeft ook zijn posi...

Afgelopen zaterdag is een baby bij de geboorte gestorven in een 'bevallingshuis' in Budapest. Dat is vreselijk tragisch voor de moeder. Het erste is dat het grootste deel van de bevalling prima verliep. Het hoofd was er zelfs al uit, maar de schouders van de baby bleven steken. De moeder werd met spoed naar het ziekenhuis gebracht, waar er twee artsen en een vroedvrouw aan te pas moesten komen om het kind eruit te halen, maar toen was het al te laat. Maar het is ook tragisch voor Agnes Gereb, de vrouwenarts die zich al sinds jaar en dag inzet voor het recht van vrouwen om thuis te bevallen. Naar aanleiding van de dood van de baby afgelopen zaterdag is de politie een onderzoek gestart. Formeel kan Gereb doodslag ten laste worden gelegd en kan ze de gevangenis is gaan. Helemaal tragisch is het dat er vorige week net meer ruimte leek te komen op de mogelijkheid om je kind legaal thuis te krijgen. Op verzoek van de minister van gezondheidszorg pucliceerde het college van vakartsen ...

Hongaren zouden wat meer moeten emigreren. Dat doet namelijk wonderen voor je economie, zo leert het voorbeeld van Polen en Roemenië. Beide landen behoren tot de Centraal-Europese economische wonderkinderen. De Poolse werkloosheid is in één jaar met vier procent gedaald en nadert de tien procent. Een paar jaar geleden was dat nog 16 á 17 procent. Roemenië heeft een werkloosheid van niet meer dan 4,5 procent. Beide landen kennen ook een forse economische groei. Roemenië behoort met 7,7 procent zelfs tot de top van Europa. De Roemeense huishoudelijke consumptie, een belangrijke groeifactor, stijgt van dag tot dag en ook de salarissen stijgen in ras tempo. Heel fraai, zeker. Maar de vraag is natuurlijk hoe de Roemeense werkloosheidscijfers er uit zouden zien als de 2 miljoen Roemenen die nu in het buitenland werken, allemaal thuis een baan zochten. En hoe zou die indrukwekkende economische groei er voor staan als die 2 miljoen mensen niet ieder jaar pakweg 3,5 miljard euro naar huis stuur...

Sinds jaar en dag komt zo pakweg één keer per week de zwerver. Hij ziet er al jaren uit alsof hij ieder moment het loodje kan leggen, en als hij een tijdje niet opduikt, denk ik dat dat daadwerkelijk is gebeurd. Hoe hij heet, weet ik niet, maar toch hebben we in de loop der jaren een soort relatie opgebouwd. Ik kwam hem ooit ergens op straat tegen, samen met een andere zwerver, en hoorde hem de ander vermanen mij niet lastig te vallen: 'Dat is een aardige vrouw, die behandelt me altijd fatsoenlijk.' Ik was gevleid. Ik weet wel waar hij woont: ergens in een zelfgebouwd hutje in de bossen bij Normafá, op de heuvel boven ons, in een stuk waar veel meer zwervers verscholen tussen de bomen een onderdak hebben. Dat weet ik, omdat ik hem daar ook wel eens tegen ben gekomen en omdat ik het heb gevraagd. Als hij langer afwezig is geweest, was dat meestal omdat hij ziek was. Als hij komt, krijgt hij van mij een zak met lege flessen voor het statiegeld en steeds vaker ook wat geld. Hij is...

Wat moet je met Hongaarse opiniepeilingen? Neem de meest recente. Daaruit blijkt, zoals al maanden, dat de conservatieve oppositiepartij Fidesz in populariteit voorligt op de regerende socialisten. Van alle Hongaren zou 26 procent Fidesz stemmen als er nu verkiezingen waren, en 17 procent MSzP. Overigens is de voorsprong van Fidesz wat gekrompen ten opzichte van eerdere peilingen. Het is voor beide partijen geen vrolijkmakend cijfer, want als er één ding zonneklaar uit blijkt, is dat het grootste deel van de Hongaren van de politiek weinig moet hebben. Je kunt als oppositie nauwelijks beweren de meerderheid achter je te hebben als je gesteund wordt door 26 procent van de bevolking. Volgens de peilingen wordt het aantal mensen dat zegt niét te gaan stemmen, steeds groter. Het vertrouwen van de Hongaren in de politiek, van welke kleur dan ook, is buitengewoon laag. Natuurlijk, als er echt verkiezingen zijn, gaan veel van die mensen alsnog naar de stembus en kiezen in meerderheid toch voo...

Voor éénmaal iets dat ik helaas alleen maar als een advertentie kan omschrijven, maar dan wel een advertentie voor mijzelf: wij gaan verhuizen en ons huis, een twee-onder-één-kap in een stil, groen, doodlopend straatje in het twaalfde district van Budapest, met een prachtig uitzicht over de hele stad, staat te koop. Wie meer wil weten of misschien iemand kent die belangstelling heeft, moet even kijken op http://panorama-haz.blogspot.com/. En waarom we gaan verhuizen? Goede vraag, want ons terras is echt net zo plezierig als het op de foto uitziet. Maar om eerlijk te zijn, we zijn verliefd geworden op Vác, dertig kilometer noordelijk van Budapest. Op het stadje, en op een huis dat we daar hebben gevonden. En aangezien ook tot de Hongaarse Spoorwegen is doorgedrongen dat er iets moet gebeuren, wil het treinennet blijven functioneren, heeft Vác sinds een jaar of zo een snelle treinverbinding met het Nyugatistation in Budapest. Dat gaf de doorslag.

Premier Gyurcsány heeft de formatie van de extreem-rechtse Hongaarse Garde afgelopen zondag onverenigbaar met de Europese democratische tradities genoemd en Ibolya David, leidster van het centrum-rechtse Hongaars Democratisch Forum, heeft alle parlementaire partijen opgeroepen zich in deze kwestie te verenigen en de hele democratische wereld te laten zien dat de meerderheid van de Hongaren vreedzaam is en niets van dit soort groepen moeten hebben. Dat is duidelijke taal. Helaas zien niet alle Hongaarse politici het probleem even helder. President László Solyom, een man die zich ooit presenteerde als het morele geweten van het land, doet er tactisch het zwijgen toe. En de grootste conservatieve oppositiepartij Fidesz heeft zich, onder buitengewone druk, weliswaar min of meer van de garde gedistantiëerd, maar verwijt de premier gelijktijdig dat hij 'dit soort incidenten gebruikt om een hysterische atmosfeer in het land te creëren'. Even de zaken op een rijtje: de Hongaarse Garde,...

Ik had nooit zoveel met Vác. Ik vond het een wat vervallen provinciestadje aan de Donau, met een centrum dat hard aan renovatie toe was. Er was een markt, die was wel aardig, en de kathedraal was imposant, en de zonsondergangen boven de rivier waren echt mooi. Maar er was niet zoveel te beleven, meestal. Zaken kunnen veranderen. Er kwam geld, EU-geld voor een goed deel, en dat werd goed besteed. De auto's werden van het plein verbannen. Inplaats van een parkeerplaats zijn er nu grasvelden met bloemen, fonteinen, terrassen en een opgraving die is ingericht als een soort openluchttheater. En de grauwe parkeeplotseling blijkt het een heel mooi plein te zijn. Er is een muziektent en een wijnmuseum. De straten erom heen zijn in de vaart der volkeren meegezogen, nieuwe restaurants openen hun deuren en in de smalle kinderkopstraatjes die vanaf de Donau tegen de heuvel opslingeren, worden de huizen gerenoveerd. Een inwoner noemde het laatst het mooiste stadje aan de Donau, en al is dat mis...

Ooit moest je er tien jaar op wachten en was je blij dat je er een kreeg. Maar na 1990 verdwenen ze snel uit het straatbeeld. Een poging om Trabanten met een Volkswagen Polo-motor op de markt te brengen, had maar zeer beperkt succes. Wie een beetje mee wilde tellen, kocht een westerse auto, desnoods hééél erg gebruikt, maar in ieder geval van westers fabrikaat. Dan moest je wel op de koop nemen dat die roestten, wat een kunststof Trabant niet deed. Comfort hadden ze weinig, al roemt een DDR-autoprogramma over de nieuwe rol-veiligheidsgordel en een echte benzinemeter. Maar je kon hem met een beetje handigheid zelf repareren, wat praktisch was bij het communistische tekort aan garages. En anders kon de buurman het wel. Onderdelen waren met wat creativiteit vervangbaar door moeren en schroeven die je bij iedere doe-het-zelf-zaak vond. Tegenwoordig is de Trabant hét autootje voor startende automobilisten, want je koopt er al een voor een paar honderd euro. En voor invaliden, die nooit het ...

Je kunt in Hongarije beter niet met je hand tussen de busdeur komen. Dat geldt in andere landen natuurlijk ook, maar de kans dat de busdeur hier niet merkt dat er een hand tussen zit en de bus gewoon gaat rijden, is niet denkbeeldig. Het overkwam een bejaarde man uit Szolnok ergens in het voorjaar, met fatale gevolgen. De buschauffeur zag de passagier meegesleurd worden, stopte, maar toen was het al te laat. Oude Hongaarse bussen hebben sowieso geen deurbeveiliging, maar deze, uit het buitenland geimporteerde bus was uitgerust met een systeem waarbij de deuren weer open gaan als er iets tussen zit. Er had de man dus eigenlijk niets moeten overkomen. Alleen: zo'n systeem is niet verplicht in het Hongaarse openbaar vervoer. En omdat zo'n systeem niet verplicht is, werd bij de verplichte technische controle die twee maal per jaar plaatsvindt, ook niet gecontroleerd of het nog werkte. Logisch, toch? Bij de andere twee deuren in de bus werkte het systeem wel, aldus de politierecher...

Over twee weken is de zomervakantie ten einde. Half juni lijken de 2,5 maand Hongaarse schoolvakantie eindeloos, half augustus ben je verbaasd dat het toch al weer bijna over is. Nog verbaasder ben ik ieder jaar weer, dat ik tegen deze tijd nog steeds niets van de school heb gehoord. Gelukkig is dit jaar wel duidelijk wanneer onze zoon weer naar school moet. De officiële datum is 1 september, in het weekend ditmaal, dus dat wordt de maandag daarna. Maar als 1 september aan het eind van de week valt, is het afwachten wanneer de school echt begint. Sommige scholen begonnen vorig jaar echt op vrijdag de eerste, andere pas op maandag de vierde. Dat het in ons geval maandag de vierde werd, hoorden we pas pakweg twee weken van tevoren. Ik neem aan dat er ook nog wat spullen gekocht moeten worden, schriften en dergelijke, maar wat precies, daarvan heb ik geen idee. Daar krijgen we een lijstje van, maar ook dat komt iedere keer pas tegen het einde van de vakantie. Andere scholen zijn daar vast...

Ik weet niet meer of het de Lidl of de Aldi was, maar ergens in Duitsland werd mij deze vakantie door de verkoopster gevraagd of ze in mijn tas mocht kijken. Ik kon het ook weigeren, zei ze er bij, al werd mij niet duidelijk wat voor consequenties dat zou hebben. Van mij mocht ze, en na een korte blik op mijn chaotische tasinhoud mocht ik vertrekken. Ik vermeld het alleen maar, omdat de winkelketen Auchan in Hongarije de tassen van mensen wil gaan controleren die zonder iets te kopen het pand willen verlaten. Volgens de mensenrechtenactiviste Krisztina Morvai, die vooral bekendheid verwierf met een rapport over het politieoptreden tijdens de herdenking van de Hongaarse opstand vorig jaar, is dit schandelijke discriminatie van Hongaren, en zou het bedrijf zo'n beleid nergens anders durven toepassen. Morvai heeft zelfs een oproep gedaan om Auchan te boycotten, zolang het bedrijf deze Hongaarse 'vernedering' niet ongedaan maakt. En als het niet bereid is om zijn beleid te vera...

Jeugdcultuur tijdens het socialisme. Treurige jongeren in een treurige samenleving. Let vooral op de ober, zo vind je ze niet meer. Voor wie wil beweren dat er de afgelopen zestien jaar niets is veranderd. Een documentaire van Holland Doc op Youtube

Toen we bij terugkeer uit Nederland Budapest binnenkwamen, klaagde onze zoon over de rommel. Al die reclameborden langs de kant, gebouwen die als bouwblokken langs de weg uitgestrooid zijn: mooi is het inderdaad niet. Alles is natuurlijk betrekkelijk: toen we enkele weken geleden uit Roemenië terugkwamen, stelde hij juist vast dat Hongarije zo netjes is. Mij overkwam jaren geleden een beetje hetzelfde in Amsterdam. Terugkomend uit Hongarije , waar ik me nooit onveilig voelde op straat, kreeg ik iedere keer weer een cultuurschok als ik 's avonds op straat langs groepen hangjongeren moest. Toen ik een paar jaar later naar Zuid-Afrika verhuisde, had ik de omgekeerde ervaring: wat was Amsterdam ontspannen, wat gingen mensen aardig met elkaar om, ook mensen met verschillende culturele achtergronden. Dat gevoel heb ik trouwens nog steeds, al weet ik dat heel wat Nederlanders wat dat betreft steeds grotere beren op de weg zien. Maar de Hongaarse reclameborden zijn toch een wat andere kwes...

Mircea Petrica is blij met het Roemeense EU-lidmaatschap. Sinds een jaar verbouwt hij zijn huis, maar door de tekorten op de Roemeense arbeidsmarkt was het moeilijk werklui te vinden. Sinds 1 januari haalt hij vakmensen uit Hongarije. ,,Daar zijn er genoeg en ze werken meestal nog harder ook,’’ zegt hij tevreden. Ook Marius Cosoroaba ziet in het Roemeese EU-lidmaatschap alleen maar voordelen. De zakenman richtte in 1992 samen met twee Griekse medestudenten BanAtikka op, een bedrijf dat systemen voor ononderbroken energietoevoer (bijvoorbeeld voor ziekenhuizen en computercentra) produceert. ,,Sinds we EU-lid zijn, merk ik dat onze partners ons betrouwbaarder vinden. Vroeger wilde onze Italiaanse leverancier altijd dat we vooruitbetaalden. Nu hebben we 180 dagen crediet. In het verleden was het voor Roemeense bedrijven heel moeilijk een banklening te krijgen, maar na 1 januari stonden de banken plotseling op de stoep met aanbiedingen.’’ Weinig mensen in Timisoara lijken iets negatiefs ov...