PURIMGRAP

Joden kunnen er maar beter voor zorgen dat ze komende donderdag, bij de viering van de 15de maart (de herdenking van de revolutie van 1848) niet in Hongarije zijn. Die waarschuwing van de Vereniging van Joodse Religieuze Verenigingen in Hongarije (Mazsihisz), Péter Feldmajer, haalde heel wat internationale kranten. Alleen: Feldmajer's opmerking was niet serieus bedoeld. Ter gelegenheid van Purim publiceerde het joodse blad Uj Élet de Purim-variatie van een één-aprilgrap, waarin deze waarschuwing voorkwam. Toen de Isrealische krant Ma'ariv het stuk oppikte onder de kop 'Hongaarse joden opgeroepen het land te verlaten gedurende Pasover' was de boot aan.

Maar iedere grap heeft natuurlijk een basis. Onlangs waarschuwde premier Gyurcsány dat het antisemitisme in Hongarije toenam. Ook zijn eigen vrouw had antisemitische post gekregen. Of het verschijnsel daadwerkelijk toeneemt is moeilijk te beoordelen. Maar luidruchtiger wordt het wel. In de protesten tegen deze regering zijn regelmatig antisemitische geluiden te horen en affiches van de liberale SzDSz worden tamelijk stelselmatig met antisemitische leuzen beklad.

Het is een kleine groep aan de extreem-rechter zijde die zich aan dat soort praktijken bezondigt. Maar het zegt iets dat een rechtse intellectueel als Mária Schmidt, de directrice van het Terreurhuis (een museum in Boedapest dat de terreur van de communistische dictatuur herdenkt) het probleem niet echt ziet.

Schmidt, een historica die in het verleden adviseur was van Fidesz-leider Viktor Orbán, verklaarde onlangs tegenover buitenlandse journalisten dat Gyurcsány's uitspraak volgens haar volslagen onzin is. Gevraagd naar de bekladde verkiezingsaffiches zei ze dat ze dat antisemitische opschriften (zoals op bijgaande foto van de - overigens niet joodse - burgemeester van Boedapest Gábor Demszky met de tekst mest, dief, jood) nog nooit had gezien. Ook was ze zich er niet van bewust dat de anti-regeringsdemonstranten vorige herfst regelmatig antisemitische leuzen hadden geschreeuwd.

Toch is het verstandig om zaken binnen perspectief te zien. Voor de Hongaarse televisie zei Feldmájer begin deze week dat het Hongaarse anti-semitisme niet vergelijkbaar is met dat in, bijvoorbeeld, Frankrijk, waar scholen en synagogen in brand zijn gestoken. Hongaarse joden hebben volgens hem niet te maken met fysiek geweld, maar juist daarom is het dan ook belangrijk een trend de verkeerde richting op te stoppen voor het zover komt.

Feldmájer zelf zal officiële plechtigheden op de de 15de maart als leider van de joodse religieuze gemeenschap bijwonen. ,,Maar het is moeilijk om een nationale feestdag te vieren als er mensen anti-semitische leuzen schreeuwen en zwaaien met vlaggen die geassocieerd worden met extreem rechts.''

Hij doelde daarmee op de wit-rood gestreepte Arpád-vlag, die ook door de Hongaarse nazi's werd gebruikt, een vlag waarvan ook Mária Schmidt zegt dat het beter zou zijn om hem niet te gebruiken, gezien de associaties die hij oproept. ,,Ik weet dat het een historische vlag is, maar ik betwijfel ook of de mensen die ermee lopen, dat doen om het huis Arpád uit de dertiende-veertiende eeuw te herdenken. Het is duidelijk dat ze een andere bedoeling hebben,'' aldus Schmidt.