Runa Hellinga - Media

Het aardige als je een minister interviewt, is dat je nog eens een idee kwijt kunt. Vooral in het geval van Tibor Draskovics, de minister die verantwoordelijk is voor de hervorming van het Hongaarse overheidsapparaat. Hij zit namelijk te springen om goede ideeën. ‘Best practices’ heet dat tegenwoordig in het bedrijfsleven, dat daar dure adviseurs voor inhuurt. De best practices waar Draskovics naar zoekt, zijn ervaringen van andere landen die hun ambtenaren met succes zover hebben gekregen dat ze de burger, niet zichzelf centraal stellen. Een simpele oplossing, leek mij, is de Nederlandse regel dat ambtenaren verplicht zijn binnen dertig dagen uitsluitsel over een vergunning te geven, anders wordt die automatisch verleend. Dat zou een aardige doorbreking zijn van de Hongaarse praktijk, waarin je als burger geacht wordt binnen acht dagen na dagtekening te reageren op ambtelijke verzoeken, als je pech hebt nog op straffe van bepaalde boetes ook, terwijl diezelfde ambtenaren máááánden de ...

Starters en woningzoekenden uit de lagere middenklasse. Dat zijn de beoogde doelgroepen voor de woningen die de Nederlander Marco Hop in het Hongaarse Tatá en de buurgemeente Tatábanya gaat bouwen. ,,Een deel worden echte rijtjeshuizen, heel on-Hongaars’’, zegt hij. Toch zijn het juist die huizen waar bij het eerste project, dat in september gebouwd gaat worden, de meeste vraag naar is. ,,De voorverkoop moet nog beginnen, maar we hebben nu al een lijst met belangstellenden’’, zegt Hop. De woningen zijn bestemd voor ‘gewone Hongaren’ en dat blijkt ook uit de locatiekeuze. Tatábanya is een wat treurige voormalige mijnstad, zo’n vijftig kilometer westelijk van Boedapest, vol hoogbouwflats, vervallen fabrieken en discountwinkels. De stad telt ruim 70000 inwoners. Dat waren er zo’n 15 jaar geleden nog 10000 meer, maar de sluiting van mijnen en fabrieken leidde tot hoge werkloosheid en groeiende leegstand. Die negatieve ontwikkeling is gekeerd met de komst van een nieuwe bandenfabriek en an...

De meeste mensen lopen waarschijnlijk gewoon door als ze twee wat donker gekleurde jongens wat ongelukkig kijkend naast twee Hongaarse agenten zien staan. Zo niet onze vriend D., een Nederlander die getrouwd is met een Hongaarse vrouw en sinds jaren n Budapest woont. Toen hij onlangs twee zeer bedrukt kijkende Roma in gesprek zag met twee agenten, stapte hij erop af. Hij vermoedde onrecht, en wilde helpen. De situatie bleek een iets andere dan hij dacht. Het was geen kwestie van zigeunertje-pesten. De twee jongens, die afkomstig waren uit Roemenie, waren zelf naar de agenten toegestapt, omdat ze waren beroofd. Alles waren ze kwijt: hun papieren, en ook hun zuurverdiende geld, bij elkaar gezwoegd tijdens een paar weken onder slavenomstandigheden onkruid wieden tin de maisvleden van een Hongaarse boer. Die had hen na afloop van de klus in Budapest gedumpt, en verder moesten ze het zelf maar uitzoeken.... De agenten ware niet eens kwaadwillend. Ze raadden de jongens aan om bij het politie...

Rekeningen betaal je in Hongarije met een gele check, in het postkantoor. Dat kan een tijdrovend karwei zijn. Een iets groter postkantoor heeft meerdere loketten, maar rekeningen kun je niet zomaar overal voldoen, daarvoor moet je in de juiste rij gaan staan. Tegenwoordig is de betaling van die checks gecomputeriseerd, maar dat betekent persé niet dat het sneller gaat. Iedere check moet apart worden gescand en dat duurt een tijdje. Als je meer rekeningen tegelijk wilt betalen, vinden de lokettistes het erg prettig als je zelf thuis al hebt opgeteld hoeveel je hen in het totaal schuldig bent en als je hen dat zo mogelijk gepast betaalt. Ik ben kreeg ooit een stuk papier en een pen in mijn handen gedrukt toen ik dat niet had gedaan. Maar ik geef toe, dat is een tijdje geleden. Tegenwoordig betalen we onze rekeningen namelijk via de bank. Makkelijk, zou je denken, maar dat gaat zomaar niet. Zelfs als het bedrijf zij rekeningnummer op de rekening vermeldt, zijn administraties lang niet alt...

De naam van het dorpsplein is niet te koop, zegt burgemeester Gábor Ivády. Maar wie er geld voor over heeft, is meer dan welkom om zijn naam te geven aan een van de acht dorpsstraten in Ivád die vernoemd zijn naar beroemde Hongaren als dichter Petöfi of de revolutionair Kossuth. Het dorp van 480 inwoners heeft zijn straatnamen in de verkoop gedaan. Ivád is straatarm. Het ligt in Noordoost-Hongarije, in een van de armste regio’s van het land. Veel inwoners werkten vroeger in de inmiddels gesloten mijnen en zijn afhankelijk van een gemeentelijke uitkering. Bedrijven die gemeentebelasting betalen, zijn er niet en de rijksbijdragen aan de gemeente gaan ieder jaar omlaag. Toen het dak van de kleuterschool lekte, meldde zich gelukkig iemand met een stapel tweedehands dakpannen, want geld voor reparatie was er niet. Twee weken sloeg de bliksem in het gemeentehuis.... Hoe dat gerepareerd moet worden, is nog onduidelijk. Ieder jaar moet Ivád bij het rijk aankloppen voor extra steun, simpelweg ...

Dit is 'of the record', krijg je als journalist wel eens te horen van een geïnterviewde, als hij iets kwijt wil wat hij jou wel wel vertellen, maar anderen niet. Als je een goede relatie wilt houden met zo'n geïnterviewde, respecteer je die opmerking en schrijf je het niet op. 'Of the record' wilde Antal Rogan, vice-voorzitter van de parlementaire fractie van oppositiepartij Fidesz vandaag tegenover een groep buitenlandse journalisten wel kwijt dat Hongarije teveel ziekenhuizen heeft, en een aantal moet sluiten. 'Of the record' willen Fidesz-politici wel vaker zaken kwijt die ze hun kiezers nooit vertellen. Natúúrlijk vertel je als oppositiepartij de kiezers tijdens een verkiezingscampagne niet dat je na de verkiezingen zult moeten bezuinigen, zei Rogan (niet eens of the record). Na enige druk was hij trouwens ook bereid om 'on the record' te verklaren dat er ziekenhuizen dicht moeten. Vandaar dat ik het nu opschrijf. Natúúrlijk vond Rogan de huidig...

Een staaroperatie, liesbreuk of simpele plastische chirurgie. Allemaal geen redenen om voor dagen in het ziekenhuis te belanden. Behalve dan in Hongarije. Terwijl in de rest van Europa 40 tot 70 procent van de patiënten na veel operaties dezelfde dag naar huis gaat, zijn één-dags operatie in Hongarije een absolute uitzondering. Negentig procent van de patiënten blijft, vaak geheel onnodig, meerdere dagen in het ziekenhuis. Het zijn niet de patiënten die daarop staan, maar de ziekenhuizen, want die verdienen goed aan die praktijk. Voor iedere dag dat een patiënt in het ziekenhuis ligt, vangt de instelling liggeld. En veel verpleegsters en artsen verwachten voor diezelfde dagen ook nog eens 'dankbaarheidsgeld', de beruchte praktijk die maakt dat de zogenaamde gratis gezondheidszorg in Hongarije van geen kant gratis is. Volgens onderzoek van de OEP, het Hongaarse ziekenfonds, zijn er talloze zieken die twee, drie dagen in het ziekenhuis liggen, en in die tijd al met al een half u...