DECREETJES
Decretiu Marin was geen geplande en ook geen gewilde baby. Zijn geboorte, nu veertig jaar geleden, was het resultaat van het abortusverbod dat de communistische dictator Nicolae Ceausescu in 1967 afkondigde om van de Roemenen een groot volk te maken. Decreetjes werden de kinderen genoemd die als gevolg van het verbod ter wereld kwamen. Decretiu Marin’s vader vernoemde zijn zoon zelfs naar de wet: ,,Om het nooit te vergeten’’.
Marin heeft ernstige geboorteafwijkingen: een rechter arm die maar ten dele functioneert en zeer slechte ogen. Decreetjes kampen vaak met gezondheidsproblemen als gevolg van de wanhopige pogingen van moeders om van hun ongewenste zwangerschap af te komen. De kindertehuizen zaten er vol mee, met ongewenste, gehandicapte verschoppelingen.
,,Vrouwen staken van alles in hun lijf, van breinaalden en vloeistoffen tot plantenwortels’’, zegt Mircea Petrica. Als arts in opleiding zag hij op de gyneacologische afdeling van een ziekenhuis regelmatig vrouwen met de meest vreselijke ontstekingen en bloedingen binnenkomen. ,,Vaak hielden ze vol dat ze niet wisten hoe dat kon. Een illegale abortus was immers strafbaar.’’
Ook de behandelende artsen liepen risico. Petrica herinnert zich een gyneacoloog die een abortus pleegde om een vrouw het leven te redden. ,,Dat mocht alleen met toestemming van een medische commissie en een partijfunctionaris. Daar was geen tijd voor, die vrouw was dood aan het bloeden, maar die arts werd later in het openbaar voor landverrader en sabotteur uitgemaakt, heel vernederend.’’
Zelfs keizersneden waren slechts bij hoge uitzondering toegestaan, want die operatie beperkte immers het aantal kinderen dat een vrouw kon krijgen. Bovendien grepen artsen soms de gelegenheid tot een verboden sterilisatie, al was dat zeer riskant. Op iedere kraamafdeling wemelde het van de agenten van de Securitate, de Roemeense geheime dienst.
Marin had het geluk: ondanks zijn moeder’s abortuspogingen had hij een goed stel hersenen. Bovendien liet hij zich door zijn handicaps nooit uit het veld slaan. En dat was hard nodig, want de kinderen van de decreetjesgeneratie hadden het niet gemakkelijk. De dictator mocht dan een geboortegolf gepland hebben, aan voldoende scholen, banen en huizen was niet gedacht. ,,Daarom staat Roemenië vol met slechtgebouwde flatgebouwen. Die zijn allemaal uit de grond gestampt voor die kinderen. De woningnood die het decreet veroorzaakte, is tot vandaag niet opgelost’’, zegt Petrica.
De problemen begonnen al op de kraamafdeling. Vrouwen deelden er een bed en artsen deden vaak twee of zelfs drie bevallingen tegelijk. Op zijn dorpsschool zat Marin met veertig kinderen in één klas. Slechts enkele klassen hadden een echte onderwijzer, de rest van de kinderen was uitgeleverd aan hulponderwijzers zonder enige opleiding. ,,Veel kinderen kwamen eigenlijk als analfabeet van school,’’ zegt hij.
In grotere steden draaiden scholen in twee, of zelfs drie ploegen. Lesuren duurden niet meer dan veertig minuten en wie zijn kind een goede opleiding wilde geven, betaalde voor extra buitenschoolse lessen. Marin’s ouders hadden daarvoor geen geld, maar toch wist hij wist de achtjarige lagere school met zoveel succes af te sluiten, dat hij werd toegelaten tot een opleiding voor artsassistenten.
Zo kwam hij, achttien jaar oud, terecht in de dorpskliniek waar Petrica destijds als huisarts zat. Terwijl veel artsassistenten nauwelijks een inenting kunnen geven, was Marin leergierig en zijn diagnoses waren vaak zeer acuraat. ,,In een andere situatie had hij zonder problemen kunnen studeren’’, zegt Petrica. Maar in het toenmalige Roemenië mocht hij blij zijn dat hij een zinvolle baan had. Het communisme kende geen werkloosheid, maar veel functies hadden net zo goed niet kunnen bestaan. Een zinvol bestaan, dat kon het systeem de decreetjes niet garanderen.
Marin heeft ernstige geboorteafwijkingen: een rechter arm die maar ten dele functioneert en zeer slechte ogen. Decreetjes kampen vaak met gezondheidsproblemen als gevolg van de wanhopige pogingen van moeders om van hun ongewenste zwangerschap af te komen. De kindertehuizen zaten er vol mee, met ongewenste, gehandicapte verschoppelingen.
,,Vrouwen staken van alles in hun lijf, van breinaalden en vloeistoffen tot plantenwortels’’, zegt Mircea Petrica. Als arts in opleiding zag hij op de gyneacologische afdeling van een ziekenhuis regelmatig vrouwen met de meest vreselijke ontstekingen en bloedingen binnenkomen. ,,Vaak hielden ze vol dat ze niet wisten hoe dat kon. Een illegale abortus was immers strafbaar.’’
Ook de behandelende artsen liepen risico. Petrica herinnert zich een gyneacoloog die een abortus pleegde om een vrouw het leven te redden. ,,Dat mocht alleen met toestemming van een medische commissie en een partijfunctionaris. Daar was geen tijd voor, die vrouw was dood aan het bloeden, maar die arts werd later in het openbaar voor landverrader en sabotteur uitgemaakt, heel vernederend.’’
Zelfs keizersneden waren slechts bij hoge uitzondering toegestaan, want die operatie beperkte immers het aantal kinderen dat een vrouw kon krijgen. Bovendien grepen artsen soms de gelegenheid tot een verboden sterilisatie, al was dat zeer riskant. Op iedere kraamafdeling wemelde het van de agenten van de Securitate, de Roemeense geheime dienst.
Marin had het geluk: ondanks zijn moeder’s abortuspogingen had hij een goed stel hersenen. Bovendien liet hij zich door zijn handicaps nooit uit het veld slaan. En dat was hard nodig, want de kinderen van de decreetjesgeneratie hadden het niet gemakkelijk. De dictator mocht dan een geboortegolf gepland hebben, aan voldoende scholen, banen en huizen was niet gedacht. ,,Daarom staat Roemenië vol met slechtgebouwde flatgebouwen. Die zijn allemaal uit de grond gestampt voor die kinderen. De woningnood die het decreet veroorzaakte, is tot vandaag niet opgelost’’, zegt Petrica.
De problemen begonnen al op de kraamafdeling. Vrouwen deelden er een bed en artsen deden vaak twee of zelfs drie bevallingen tegelijk. Op zijn dorpsschool zat Marin met veertig kinderen in één klas. Slechts enkele klassen hadden een echte onderwijzer, de rest van de kinderen was uitgeleverd aan hulponderwijzers zonder enige opleiding. ,,Veel kinderen kwamen eigenlijk als analfabeet van school,’’ zegt hij.
In grotere steden draaiden scholen in twee, of zelfs drie ploegen. Lesuren duurden niet meer dan veertig minuten en wie zijn kind een goede opleiding wilde geven, betaalde voor extra buitenschoolse lessen. Marin’s ouders hadden daarvoor geen geld, maar toch wist hij wist de achtjarige lagere school met zoveel succes af te sluiten, dat hij werd toegelaten tot een opleiding voor artsassistenten.
Zo kwam hij, achttien jaar oud, terecht in de dorpskliniek waar Petrica destijds als huisarts zat. Terwijl veel artsassistenten nauwelijks een inenting kunnen geven, was Marin leergierig en zijn diagnoses waren vaak zeer acuraat. ,,In een andere situatie had hij zonder problemen kunnen studeren’’, zegt Petrica. Maar in het toenmalige Roemenië mocht hij blij zijn dat hij een zinvolle baan had. Het communisme kende geen werkloosheid, maar veel functies hadden net zo goed niet kunnen bestaan. Een zinvol bestaan, dat kon het systeem de decreetjes niet garanderen.
Reacties