DERWISJ

Moslims vieren vandaag Eid, het feest aan het einde van de ramadan. Dat zou ik nooit geweten hebben, als ik niet gisteren op het plein voor de basiliek in Budapest tegen een moslimorganisatie was aangelopen die voorbijgangers uitnodigde om deze feestelijke gelegenheid, het einde van de vastenmaand, mee te vieren. Het was een groep jonge Turken, die het feest hadden georganiseerd om Hongaren meer informatie over de islam te geven.
Binnen in de kerk was een priesterkoor aan het zingen, heel mooi trouwens, buiten op de trappen klonken oosterse muziek. Om de gelegenheid luister bij te zetten, had de groep een aantal derwisjen ingehuurd, aanhangers van een zeer specifieke secte binnen de islam die niet alleen op de koran, maar ook op ideeën binnen bijvoorbeeld het hindoeïsme teruggrijpen. Het is een beweging die vooral in Turkije aanhang heeft en die bij de meeste mensen vooral bekend zijn om hun wijde witte gewaden en de wervelende dans die bedoeld is om in trans te raken.
Hun aanwezigheid in Budapest is overigens minder vreemd dan het lijkt, want de Hongaarse hoofdstad is voor derwisjen en andere Turkse moslems een bedevaartsplaats. Op de Rozenheuvel staat namelijk de graftombe van Gül Baba (Vader der Rozen), een derwisj die met de Turkse sultan meekwam toen die Budapest veroverde. Hij stierf in de Matthiaskerk tijdens de dienst die sultan liet houden om Allah voor de overwinning te bedanken. Ongetwijfeld waren veel Hongaren die op daar op dat moment God's hand in zagen, maar het heeft niet voorkomen dat de Turken haast anderhalve eeuw in Buda bleven.
De bijeenkomst voor de basiliek deed me realiseren hoezeer Budapest in de laatste jaren veranderd is. Nederlandse bezoekers zeggen wel eens dat je geen enkel niet-Europees gezicht op straat ziet, maar vergeleken met zeventien jaar geleden is Budapest tegenwoordig ronduit kosmopolitisch. Persoonlijk bedoel ik dat positief, al realiseer ik me dat heel wat Hongaren daar anders over denken.
Moslims mogen in het huidige Budapest een opmerkelijk verschijnsel zijn, maar ook voor de Turken heeft de stad al moslimgemeenschappen gehad. Sterker nog, Budapest dankt de helft van zijn naam aan Bulgaarse moslims die zich in de tiende eeuw aan de oever van de Donau vestigden en de plek Pest doopten. Hetgeen maar weer aantoont hoe betrekkelijk de bewering is dat moslims in Europa niet thuishoren.