EERSTE HULP VOOR ZIEKENHUIZEN
De eerste hulp-afdeling van het ziekenhuis in Gyöngyös is binnenkort af. ,,Dan is het gepingpong met eerste hulp-patiënten tussen verschillende afdelingen eindelijk afgelopen,’’ zegt dr. Zoltán Varga, medisch directeur van Hospinvest, dat in september het beheer van het gemeentelijke ziekenhuis overnam. Hospinvest, het meest prominente van de bedrijven die zich begeven hebben op de markt van de semi-geprivatiseerde gezondheidszorg, heeft een soort primeur: publieke ziekenhuizen in Hongarije hebben over het algemeen namelijk geen eerste hulp.
De hervorming van de kwakkelende gezondheidszorg is topprioriteit voor Hongarije’s socialistisch-liberale regering, maar iedere maatregel op dat vlak leidt meteen tot een storm van kritiek van de oppositie. Op 9 maart spreken de Hongaren zich in een referendum uit over de vorig jaar ingevoerde eigen bijdrage van 300 forint (1 euro 20) voor artsenbezoek en ziekenhuisverblijf.
Dankzij die maatregel daalde het torenhoge artsenbezoek, steeg het inkomen van artsen en ziekenhuizen en kwam de nationale gezondheidskas uit de rode cijfers. Maar bij patiënten is de eigen bijdrage zeer onpopulair. Tegenstanders van de eigen bijdrage beweren dat die de gezondheidszorg onbereikbaar maakt voor arme mensen, hoewel mensen die afhankelijk zijn van sociale hulp twaalf keer per jaar gratis naar de arts mogen en chronisch zieken alleen hoeven te betalen als ze om andere redenen naar de dokter gaan.
Het initiatief tot het referendum komt van de conservatieve oppositiepartij Fidesz die de volksraadpleging feitelijk als een stemming tegen de regering beschouwt. ,,Een verrijking van de democratie,’’ vindt Fidesz-leider Viktor Orbán de mogelijkheid om het volk op initiatief van de parlementaire oppositie een parlementsbesluit ongeldig te laten verklaren. Hij meent dat premier Ferenc Gyurcsány bij verlies van het referendum consequenties moet trekken. Zijn partij heeft een week na de stemming een grote antiregeringsdemonstratie gepland.
Dit najaar staat een tweede medisch referendum op stapel, tegen de invoering van een halfprivate ziektekostenverzekering. Volgens Fidesz leidt privatisering van de gezondheidszorg tot Amerikaanse toestanden, waarbij alleen de rijken goede gezondheidszorg hebben. Die bewering schrikt veel mensen af van initiatieven voor private ziekenhuizen of ziektekostenverzekeringen.
Toch haalt een groeiend aantal gemeenten, waaronder steden met een Fideszbestuur, Hospinvest of een andere private investeerder binnen om het lokale ziekenhuis van de ondergang te redden. In veel gevallen staan die gemeenten voor de keuze: het ziekenhuis sluiten of de exploitatie uitbesteden.
Voordat Hospinvest in september het bestuur in Gyöngyös overnam, had die gemeente al geld moeten lenen om de verpleegsterssalarissen te kunnen betalen. Formeel blijft het ziekenhuis overigens gemeente-eigendom. Hospinvest mag het complex 25 jaar runnen. Het hoeft voor die vergunning niets te betalen, maar heeft wel de verplichting er een modern ziekenhuis van maken. Dat begint met simpele zaken zoals de EHBO en de invoering van een afsprakensysteem voor ambulante patiënten. Tot voor kort waren die, zoals in de meeste Hongaarse ziekenhuizen, gedwongen de hele ochtend te wachten. Wie om één uur nog niet aan de beurt was geweest, had pech: dan ging de ambulante hulp dicht.
Een andere vernieuwing is de kraamkliniek. Varga: ,, Zwangerschap wordt in Hongarije als een ziekte behandeld. Net als in andere ziekenhuizen was hier één gynaecologische afdeling, waar vrouwen na hun abortus langs stralende pas bevallen moeders moesten.’’ De chef-arts, die niets voor een kraamkliniek voelde, is ontslagen. Varga: ,, Hij was absoluut niet bereid om over vernieuwingen na te denken.
Hongaarse chef-artsen zijn autoritair en almachtig en dulden geen tegenspraak, niet van patiënten en niet van artsen. Vrouwen die bijvoorbeeld een skippybal mee wilden nemen om tijdens de bevalling op te ontspannen, kregen grote problemen. Mentaliteitsverandering van de artsen is een van onze grootste struikelblokken.’’
Om het noodlijdende ziekenhuis rendabel te maken, is een behoorlijke reorganisatie nodig. Echt moeilijk is dat niet, want het ziekenhuis had een overcapaciteit van 50 procent. Dat geldt ook voor een ander ziekenhuis in de regio, dat van Hatvan, dat Hospinvest beheert. ,,Waar wij naar streven zijn regionale netwerken van ziekenhuizen die onderling functies kunnen verdelen,'' zegt Varga. Het laboratorium van beide ziekenhuizen is ondergebracht in Gyöngyös, terwijl Hatvan alle maaltijden moet gaan verzorgen.
Makkelijk zijn zulke veranderingen lang niet altijd. Zo was de gemeenteraad in Hatvan het helemaal niet eens met Hospinvest's besluit om de gyneacologische afdeling in die stad te sluiten. ,,Ze waren daartegen, want nu worden in Hatvan officieel geen kinderen meer geboren,'' zegt Varga.
De ziekenhuisdirecteur, die in de Fidesz-regering ooit staatssecretaris van gezondheidszorg was, noemt het een typisch voorbeeld van de wijze waarop politieke partijen de hervormingen dwarsbomen: ,,Het debat dat politici over de gezondheidszorg voeren, heeft hele andere motieven dan het belang van de gezondheidszorg zelf en dat is zeer ongezond.''
De hervorming van de kwakkelende gezondheidszorg is topprioriteit voor Hongarije’s socialistisch-liberale regering, maar iedere maatregel op dat vlak leidt meteen tot een storm van kritiek van de oppositie. Op 9 maart spreken de Hongaren zich in een referendum uit over de vorig jaar ingevoerde eigen bijdrage van 300 forint (1 euro 20) voor artsenbezoek en ziekenhuisverblijf.
Dankzij die maatregel daalde het torenhoge artsenbezoek, steeg het inkomen van artsen en ziekenhuizen en kwam de nationale gezondheidskas uit de rode cijfers. Maar bij patiënten is de eigen bijdrage zeer onpopulair. Tegenstanders van de eigen bijdrage beweren dat die de gezondheidszorg onbereikbaar maakt voor arme mensen, hoewel mensen die afhankelijk zijn van sociale hulp twaalf keer per jaar gratis naar de arts mogen en chronisch zieken alleen hoeven te betalen als ze om andere redenen naar de dokter gaan.
Het initiatief tot het referendum komt van de conservatieve oppositiepartij Fidesz die de volksraadpleging feitelijk als een stemming tegen de regering beschouwt. ,,Een verrijking van de democratie,’’ vindt Fidesz-leider Viktor Orbán de mogelijkheid om het volk op initiatief van de parlementaire oppositie een parlementsbesluit ongeldig te laten verklaren. Hij meent dat premier Ferenc Gyurcsány bij verlies van het referendum consequenties moet trekken. Zijn partij heeft een week na de stemming een grote antiregeringsdemonstratie gepland.
Dit najaar staat een tweede medisch referendum op stapel, tegen de invoering van een halfprivate ziektekostenverzekering. Volgens Fidesz leidt privatisering van de gezondheidszorg tot Amerikaanse toestanden, waarbij alleen de rijken goede gezondheidszorg hebben. Die bewering schrikt veel mensen af van initiatieven voor private ziekenhuizen of ziektekostenverzekeringen.
Toch haalt een groeiend aantal gemeenten, waaronder steden met een Fideszbestuur, Hospinvest of een andere private investeerder binnen om het lokale ziekenhuis van de ondergang te redden. In veel gevallen staan die gemeenten voor de keuze: het ziekenhuis sluiten of de exploitatie uitbesteden.
Voordat Hospinvest in september het bestuur in Gyöngyös overnam, had die gemeente al geld moeten lenen om de verpleegsterssalarissen te kunnen betalen. Formeel blijft het ziekenhuis overigens gemeente-eigendom. Hospinvest mag het complex 25 jaar runnen. Het hoeft voor die vergunning niets te betalen, maar heeft wel de verplichting er een modern ziekenhuis van maken. Dat begint met simpele zaken zoals de EHBO en de invoering van een afsprakensysteem voor ambulante patiënten. Tot voor kort waren die, zoals in de meeste Hongaarse ziekenhuizen, gedwongen de hele ochtend te wachten. Wie om één uur nog niet aan de beurt was geweest, had pech: dan ging de ambulante hulp dicht.
Een andere vernieuwing is de kraamkliniek. Varga: ,, Zwangerschap wordt in Hongarije als een ziekte behandeld. Net als in andere ziekenhuizen was hier één gynaecologische afdeling, waar vrouwen na hun abortus langs stralende pas bevallen moeders moesten.’’ De chef-arts, die niets voor een kraamkliniek voelde, is ontslagen. Varga: ,, Hij was absoluut niet bereid om over vernieuwingen na te denken.
Hongaarse chef-artsen zijn autoritair en almachtig en dulden geen tegenspraak, niet van patiënten en niet van artsen. Vrouwen die bijvoorbeeld een skippybal mee wilden nemen om tijdens de bevalling op te ontspannen, kregen grote problemen. Mentaliteitsverandering van de artsen is een van onze grootste struikelblokken.’’
Om het noodlijdende ziekenhuis rendabel te maken, is een behoorlijke reorganisatie nodig. Echt moeilijk is dat niet, want het ziekenhuis had een overcapaciteit van 50 procent. Dat geldt ook voor een ander ziekenhuis in de regio, dat van Hatvan, dat Hospinvest beheert. ,,Waar wij naar streven zijn regionale netwerken van ziekenhuizen die onderling functies kunnen verdelen,'' zegt Varga. Het laboratorium van beide ziekenhuizen is ondergebracht in Gyöngyös, terwijl Hatvan alle maaltijden moet gaan verzorgen.
Makkelijk zijn zulke veranderingen lang niet altijd. Zo was de gemeenteraad in Hatvan het helemaal niet eens met Hospinvest's besluit om de gyneacologische afdeling in die stad te sluiten. ,,Ze waren daartegen, want nu worden in Hatvan officieel geen kinderen meer geboren,'' zegt Varga.
De ziekenhuisdirecteur, die in de Fidesz-regering ooit staatssecretaris van gezondheidszorg was, noemt het een typisch voorbeeld van de wijze waarop politieke partijen de hervormingen dwarsbomen: ,,Het debat dat politici over de gezondheidszorg voeren, heeft hele andere motieven dan het belang van de gezondheidszorg zelf en dat is zeer ongezond.''
Reacties