Runa Hellinga - Media

Een tijd geleden stond op de hoek van de Andrassy út in Budapest een toerist wanhopig op zijn kaart te staren. Op mijn vraag of ik kon helpen, wees hij op de plattegrond: waar de Népköztársaság út toch was. Mijn opmerking dat het een lange tijd geleden moest zijn geweest dat hij voor het laatst in Budapest was, moest hij beamen: ergens eind jaren tachtig. Een nieuwe kaart zou geen overbodige luxe zijn, zei ik en legde hem uit dat tal van straten, inclusief de niet uit te spreken Straat van de Volksrepubliek, al lange jaren geleden van naam waren veranderd. Maar niet overal. Het dagblad Népszabadság is er eens ingedoken, en kwam in tal van Hongaarse dorpen nog fraaie communistische restanten tegen. De vader van de communistische ideologie, Karl Marx, wordt ondermeer in Békescsaba, Dunaújváros en Pécs nog met een straatnaam geëerd. Naar Marx is overigens, maar dat even tussen haakjes, ook in zijn geboortestad, het Duitse Trier, een straat vernoemd. Ook de naam Marx' naaste medewerker

Waren mensen die wegkeken tijdens de Jodenvervolging mede verantwoordelijk? De klas aarzelt. Niet, vinden ze uiteindelijk, maar lerares Zsuzsa Holti vindt dat te simpel: ,,Hitler is niet in één keer aan de macht gekomen. Hij had in Mein Kampf al geschreven hoe hij over de joden dacht. Het antisemitisme rukte stapje voor stapje op. Iedere keer als mensen wegkeken en niets deden, werd het wat brutaler.’’ Ze trekt de vergelijking met Hongarije nu, waar de paramilitaire, extreemrechtse Magyar Garda af en toe anti-zigeunerbijeenkomsten houdt. ,,Ze zijn nu nog voorzichtig, maar als wij wegkijken en ze hardhandiger worden, zijn wij dan niet mede verantwoordelijk?’’ Het is de laatste les die klas acht van de Darus utcai lagere school in Boedapest over de Holocaust krijgt. Net als veertien andere Hongaarse geschiedenisleraren gebruikt Holti dit voorjaar in plaats van het Hongaarse lesboek de in het Hongaars vertaalde Nederlandse strip ‘De Zoektocht’, een uitgave van de Nederlandse Anne Franksti

Het oude mannetje dat voor me in het steegje loopt, blijft staan en kijkt me vragend aan. Of ik weet wat een internetcafé is, vraagt hij, terwijl hij met zijn hoofd in de richting van de 'Matrix' knikt. Ik leg het hem uit. Of ik daar ook wel eens kom? Niet echt, zeg ik, ik heb thuis een computer, waarmee ik het internet op kan. Ik ben geen Hongaarse, constateert hij geinteresseerd. Een kwartier later, en een heel gesprek over de Nederlandse, Duitse en Engelse taal verder, zeg ik dat mijn boodschappen langzamerhand wat zwaar worden. Hij kijkt wat schuldbewust, stelt zich nog even aan mij voor en loopt de hoek om. Ik heb, in Hongarije althans, nog nooit zoveel met wildvreemden gepraat als sinds onze verhuizing naar Vác. In Budapest waren de mensen meestal vriendelijk, maar gereserveerd, maar hier lijkt iedereen op een praatje uit te zijn. Zelden loop ik een hele wandeling met mijn honden zonder met iemand een babbeltje gemaakt te hebben. Die toeschietelijke houding strekt zich oo

We zijn lekker thuis gebleven vandaag, dus van de verkeerschaos in Budapest hebben we niets meegekregen. Ook onze zoon kon met onbezwaard hart in zijn bed blijven liggen, want zijn school had zondagavond al aangekondigd dat er alleen toezicht zou zijn, geen les, omdat een deel van de leraren zonder openbaar vervoer onmogelijk naar zijn werk kon komen. Met een beetje mazzel (voor hem dan), herhaalt zich dat volgende week: dan gaat het openbaar vervoer in Budapest misschien de hele dag plat. Dat veroorzaakt ongelooflijk veel overlast voor de reizigers, maar Gábor Nemes, vertegenwoordiger van de stakers zegt te rekenen op hun solidariteit: het zijn, aldus Nemes, niet de stakingen die voor de passagiers problemen veroorzaken, maar de al vijftien jaar niet kloppende financiering van het Budapester openbaar vervoer. Nou kun je veel zeggen van het Budapester openbaar vervoer, maar één ding zeker niet: dat je als reiziger tot nu toe veel last hebt van de financieringsproblemen. Die zijn tot nu