VERZAMELWOEDE

Het begon allemaal met goede jeugdherinneringen. Als kind verbleef György Barna iedere zomervakantie bij familie op het platteland. Het was een dorp waar oude tradities werden geëerd en waar oude handvaardigheden nog een sprankelend leven leidden. Eenmaal volwassen waren het die goede herinneringen die hem op zoek deden gaan naar voorwerpen die dat dorpsleven vertegenwoordigden: werktuigen, gebruiksvoorwerpen en niet in de laatste plaats klederdracht.
Daar bleef het niet bij. De Miskolcse zakenman Barna is een rasverzamelaar, met een voorliefde voor oude boeken, oude bijbels, mineralen, oude typmachines, microscopen, oude fototoestellen... voor eigenlijk alles. In dertig jaar tijd verzamelde hij alles wat los en vast zat, tot niet alleen zijn eigen garage, zolder en kelder, maar ook die van de buren tot de nok toe gevuld waren.
Een arm jongetje is Barna al lang niet meer. Zijn bedrijf Lézerpont is het grootste grafisch ontwerpbureau van Miskolc en omgeving, verantwoordelijk voor billboard, boeken, reclamefolders en de brochure van het plaatselijke operafestival. Barna kon zich veroorloven wat veel verzamelaars niet kunnen: zijn collectie voor het publiek open te stellen. Dit voorjaar opende de Lézerpont Látváytár, zijn privémuseum in Miskolc.
"Verzamelaars zijn over het algemeen treurige mensen," zegt Barna, "Want ze realiseren zich dat het eigenlijk allemaal om niet is wat ze doen. Als ze sterven, hebben hun kinderen zelden belangstelling voor al die spullen. In het ergste geval gaat het gewoon de vuilnisbak in, maar zelfs als een verzameling naar het museum gaat, gaat de ziel verloren. Een curator behandelt een collectie nooit op dezelfde wijze als de oude eigenaar. Het worden losse stukken die geen verband meer met elkaar hebben.
De luxe van een eigen museum kan vrijwel niemand zich veroorloven, maar sinds de opening van de Lézer Látványtár mag Barna zich verheugen in de warme belangstelling van andere verzamelaars die hem ter zijner tijd graag hun stukken willen nalaten. Als hij ze wil hebben, weet de vorige eigenaar in ieder geval zeker dat ze dan in goede handen zijn.
Enkele jaren geleden begon Barna met hulp van familie en vrienden zijn enorme collectie te sorteren. Dat leidde tot een aantal zelfstandige verzamelingen. Zonder enige twijfel de meest kostbare zijn de klederdrachten, enkele honderden historische en nieuwe, volledige en minder volledige kostuums uit heel Hongarije en uit de Hongaarse gebieden over de grenzen. Ze vormen een apart deel van de tentoonstelling en je mag er alleen met plastic zakjes over je schoenen in. Tegen het stof, legt een dame uit, want het onderhoud van zo'n collectie textiel is bepaald niet simpel.
De oude typmachines, fototoestellen, de volledig ingerichte kapper en de andere oude werkplaatsen zijn bekijkenswaardig. Maar echt opmerkelijk is Barna's collectie memoria aan de communistische tijd. Tussen rode vlaggen, Leninbeelden, Stalin- en propagandaposters en Rákosiportretten staan vitrines met tal van gebruiksvoorwerpen uit die jaren: zeep, lucifersdoosjes, sigaretten, radio's van het merk 'Népszuper'(Volkssuper), schoolschriften, motoren, aluminium pannen en vergieten, meubels, je kunt er zo een heel huis mee inrichten.
Het is geen politieke verzameling, het is puur bedoeld als herinnering, en zo ervaren de bezoekers het ook, zegt Barna. "Voor veel mensen is het een feest van herkenning. Die jaren worden nomraal gesproken weggestopt. Behalve het Terrorháza in Budapest is er eigenlijk geen plek waar je iets van die tijd terug kunt zien en in het Terrorháza staan die spullen in een politieke context. Maar mensen vinden het geweldig om simpelweg al die spullen uit hun jeugd weer te zien. Het Terrorháza is politiek heel beladen, maar ik heb nog niet één iemand gehad die zich kwaad maakte over deze verzameling.
Wie verlangt naar een vleugje communistische nostalgie, reppe zich dus naar Miskolc. De toegang is 1200 forint, en daarbij is het bezoek aan de oude werkplaatsen ook inbegrepen. Wie overigens alle verzamelingen wil zien, moet aanzienlijk dieper in de buidel tasten, want voor de klederdrachten en de optische instrumenten gelden aparte toegangsprijzen.