Runa Hellinga - Media

Twintig jaar na de val van het communisme heb je twee groepen mensen. Je hebt degenen die zich vooral de rijen voor brood en vlees herinneren, de klop van de geheime dienst op de deur en het algemene gevoel van onvrijheid. En je hebt degenen die zich herinneren dat er altijd werk was voor iedereen, dat je voor een appel en een ei op vakantie kon gaan in een van de vakantieverblijven van je eigen bedrijf, of in dat van je man, je moeder of je tante. En dat iedereen min om meer gelijk was en niemand veel meer, maar ook niet veel minder had dan de ander. Wat uit de herinnering weg is geglipt is het absurdisme van het systeem. Neem de lotgevallen van de de Hongaarse pop-impressario László Hegedűs, de man die er in de jaren tachtig voor zorgde dat Westerse popartiesten voor het eerst achter het IJzeren Gordijn optraden. Hegedűs werkte aanvankelijk als journalist op de buitenlandredactie bij de Magyar Nemzet. Die carriere kreeg een plotseling einde toen hij een necrologie over een of andere ...

De toename van de misdaad is een van de grote thema's in Hongarije op dit moment, maar in tegenstelling tot wat veel Hongaren denken, is het land niet de misdaadhoofdstad van Europa, maar eerder een eiland van vrede. Dat zijn niet mijn woorden, maar die van György Virág, directeur van het Hongaarse Nationale Instituut voor Criminologie . Volgens Virág is de misdaad de afgelopen jaren eerder afgenomen dan gestegen. Wat wel is toegenomen, is de hoeveelheid geweld die criminelen gebruiken. Misdaadcijfers zijn een lastig onderwerp, want de cijfers van het ene land zijn moeilijk te vergelijken met die van het andere. De manier waarop misdaden worden geregistreerd, verschilt, en in het ene land gaan mensen sneller naar de politie dan in het andere. Dat zeggen Hongaren ook tegen je als je hen erop wijst dat de misdaadstatistieken hier hun bewering dat het allemaal zo erg is, tegenspreken: "Wij vertrouwen de overheid en de politie niet, dus doen we geen aangifte. In werkelijkheid is h...

Door Runa Hellinga Boedapest - De moord op een handbalspeler in Veszprém heeft in Hongarije tot grote beroering geleid. De Roemeen Marian Cozma werd afgelopen weekend in een kroeg doodgestoken, twee van zijn teamgenoten belandden in het ziekenhuis. De daders waren leden van een bende, maar wat de Hongaarse pers er vooral uitlichtte, was dat het om zigeuners ging. Dat feit was olie op het vuur in een land waar het racisme tegen Roma het laatste jaar snel toeneemt. Zo'n 70 procent van de Hongaren komt er openlijk voor uit dat ze weinig ophebben met de half miljoen Roma in hun land. Vooroordelen waren er altijd al, maar het racisme is veel zichtbaarder geworden sinds de oprichting van de extreemrechtse Jobbik (Rechtsen) en de daaraan verwante Magyar Gárdá, de Hongaarse Garde. De garde marcheert regelmatig met veel vertoon door zigeunerstraten uit protest tegen de 'enorme toename van de zigeunermisdaad'. Iedere gelegenheid wordt aangegrepen. Toen enkele maanden geleden een 14-j...

Frescoschilder lijkt geen voor de hand liggende loopbaan voor een veroordeelde inbreker of verkrachter. Maar een groep gedetineerden in het Hongaarse Balassagyarmat kunnen in toekomst kerken en historische gebouwen gaan restaureren, als ze hun opleiding tenminste succesvol afronden. Begin februari gaat de restauratie van de historische gevangeniskapel van start en als voorbereiding volgen zeventig gevangenen een vakcursus frescoschilderen waarin ze alles leren over materialen, kleuren, kleurstoffen en schildertechnieken. De restauratie staat onder leiding van Zsolt Lencsés, een lokale frescoschilder die het vak in Italië leerde. De gerestaureerde kapel wordt veel kleurrijker dan vroeger. ,,Er komen religieuze fresco’s en voor de ontwerpen organiseren we een prijsvraag onder de gedetineerden,” zegt gevangenisdirecteur István Budai, “Dat kan, want de kapel zelf is weliswaar een monument, maar de oude schilderingen hebben geen kunsthistorische waarde,” zegt hij. Het wordt een oecumenische...

Bij gebrek aan een auto heb ik de laatste weken enkele keren de streekbus genomen. In veel gevallen is die aanzienlijk sneller dan de trein, en uiteraard doet hij ook dorpen aan waar helemaal geen trein komt. Een week geleden moest ik naar Balassagyarmat voor een interview. De trein deed er twee uur over, de bus een dik uur, dus de keuze was snel gemaakt. Op het busstation wilde ik een kaartje kopen. "Dat kan alleen op de bus," zei de dame achter het loket streng tegen me. Op de terugweg in Balassagyarmat probeerde ik het weer, maar ook daar kreeg ik te horen dat kaartjes alleen op de bus verkocht werden. Gisteren moest ik naar een dorpje in de buurt. Zelfde busstation, andere lijn. Bij het loket stond een eindeloze rij mensen abonnementen te regelen en meer rittenkaarten te kopen, bezigheden die gepaard gaan met het uitschrijven van allerlei bonnetjes en die daarom veel tijd kosten. Gezien mijn ervaring een week eerder leek het me meteen verstandig mijn kaartje op de bus te ...

De auto's op de andere weghelft knipperden waarschuwend, maar we reden niet te hard, de chauffeur had niet gedronken, we hadden de autopapieren bij ons, de verzekering betaald: geen reden om ons zorgen te maken. Dat deden we dus ook niet toen we werden aangehouden in een van de routinematige wegcontroles die de Hongaarse politie begint te organiseren zodra het weer wat mooier is en je als agent liever in het zonnetje staat dan achter je bureau zit. Maar wat we over het hoofd hadden gezien was dat onze technische keuring, de Hongaarse APK, twee maanden eerder verlopen was. Stom genoeg hadden we onlangs wel gecontroleerd hoe het met de keuring zat, maar er niet bij stilgestaan dat het Hongaarse systeem niet één, maar twee keuringen kent: een technische en een aparte milieukeuring. Dat lijkt me vooral goed van de garagehouders. Onze milieukeuring was tot november geldig. De technische dus niet. Een boete, denk je dan. Dat krijg je in Nederland per slot van rekening ook. Dat gaat tegen...

Ik zou er inmiddels aan gewend moeten zijn dat politici in Hongarije het niet zo nauw nemen met de waarheid. En dan heb ik het niet over premier Gyurcsány's bekentenis dat zijn partij tijdens de vorige verkiezingscampagne gelogen heeft. Gyurcsány voegde er destijds aan toe dat het maar eens afgelopen moest zijn met al dat gelieg. Zijn collega's trekken zich van die oproep helaas bitter weinig aan. Neem een recent relletje waar Hongaarse internetforums van vol staan. Vorig jaar oktober kreeg Hongarije miljarden euro's steun van het IMF toen het land als gevolg van internationale financiële speculaties bijna failliet dreigde te gaan. Je zou enige dankbaarheid verwachten. Maar in plaats daarvan heeft de conservatieve parlementarier István Balsai het verhaal de wereld in geholpen dat het IMF als onderpand voor die lening mogelijk de Hongaarse kroon, het parlement of de kerncentrale in Paks zou hebben geëist. Joost mag weten waar meneer Balsai, die in 2005 uit het christendemocr...