Runa Hellinga - Media

65-plussers mogen in Hongarije gratis met het openbaar vervoer. Dat is mooi, behalve voor het openbaar vervoer zelf. Volgens het economische dagblad Napi Gazdaság betaalt bijvoorbeeld slechts 12 tot 15 procent van alle treinreizigers het volledige tarief. Anderen, zoals scholieren, reizen met korting, of betalen helemaal niets. De website van de spoorwegen biedt een duizelingwekkend woud van kortingsregelingen, voor jongeren, ouderen, werkenden, families met kinderen en mensen met kortingskaarten. Geen wonder dat de Hongaarse spoorwegen zwaar verliesgevend zijn. Afgelopen jaar kwam het bedrijf 40 miljard forint (148 miljoen euro) tekort. Behalve die bejaarden hebben kinderen onder de zes, militairen en het personeel van van de spoorwegen zelf recht op gratis vervoer. plus voormalig personeel en familieleden. Volgens een woordvoerder van de spoorwegen zijn er op ieder personeelslid gemiddeld 4,5 gratis vervoersbewijzen in omloop. Sinds vorig jaar moeten 65-plussers en kinderen een regis...

Deze week stond Edina S. voor de rechter, omdat 13 maanden oude haar dochtertje Melissza twee jaar geleden verhongerde. Je kunt je een snellere rechtsgang indenken, maar goed, de gerechtelijke molens in Hongarije draaien nu eenmaal langzaam. Edina is niet de enige die in deze kwestie beschuldigd wordt. Haar huisarts werd eerder veroordeeld tot een boete van 200.000 forint. Nog geen duizend euro, voor de dood van een kind. Maar misschien zou eigenlijk de hele Hongaarse gezondheidszorg in het beklaagdenbankje moeten staan. Melissza was een klein zigeunermeisje. Haar moeder Edina had voor haar drie kinderen, en na haar nog een dochtertje, Margaréta gekregen. Met de zwangerschap van Margaréta begonnen de problemen. Edina gaf Melissza nog borstvoeding, maar haar schoonzuster adviseerde haar te stoppen, omdat Melissza anders "de melk zou vergiftigen". De licht verstandelijk gehandicapte Edina volgde dat advies, met fatale gevolgen. Hoe oud Melissza op dat moment was, is niet helema...

De herbegrafenis in juni 1989 van Imre Nagy, leider van de Hongaarse opstand van 1956, was een historische gebeurtenis die heel Hongarije in de greep hield. Sommigen schaften er speciaal een tv-toestel voor aan om de plechtigheid live te kunnen volgen. Voor veel toeschouwers kwam het meest gedenkwaardige moment, toen een jonge rechtenstudent de Sovjettroepen in Hongarije openlijk opriep het land te verlaten. Wie eerder niet van Viktor Orbán had gehoord, wist vanaf dat moment wie hij was. Zelfs vandaag is die toespraak voor veel Hongaren een van de grote verdiensten van de man die mei vorig jaar voor de tweede keer premier van Hongarije werd en die in januari onder een storm van kritiek aantrad als voorzitter van Europa. Zijn toespraak, een pleidooi voor de invoering van een burgerlijke, Europese democratie in Hongarije, maakte hem tot een van de bekende gezichten van de anticommunistische oppositie.  “Hij was de ultieme anarcho-liberaal,” aldus publicist Miklós Haraszti, oprichter ...

Het gesprek in het dorp kwam op de prijs van het brandhout. Die is krankzinnig hoog, en dat heeft alles te maken met het bestaan van een brandhoutkartel, of een brandhoutmaffia, het is maar hoe je het wilt noemen, die de brandhouthandel in de provincie Nógrád in handen heeft. De handelaren hebben een onderlinge prijsafspraak, en wie die probeert te ontduiken, kan op de nodige dreigementen rekenen. Net over de grens, in Slowakije, kun je hout kopen voor de helft van de prijs of zoiets, maar probeer dat hout niet naar Hongarije te halen om het daar aan te bieden, dan krijg je grote moeilijkheden. Dat hout in Slowakije zoveel goedkoper is, hadden de buren ook gehoord. Maar de buurman had er een andere verklaring voor. "Vroeger waren Slowakije en Roemenië Hongaars gebied. Toen behoorden al die bossen tot Hongarije en kregen wij ook goedkoop hout," meende hij. Dat vroeger, dan hebben we het dus over de periode van voor het verdrag van Trianon, waarbij Hongarije aan het einde van d...

Even geen politiek. Ik stond deze week in Budapest voor een zebrapad te wachten op het groene licht, toen ergens in de verte een ambulance klonk. Nu hebben Hongaarse sirenes een vreemd eigenschap. Hun geluid is uitstekend hoorbaar, maar waar het vandaan komt, is meestal onmogelijk te bepalen. En dus gebeurde wat in Hongarije altijd gebeurt als een sirene klinkt: iedereen bleef staan wachten toch het voertuig, een ambulance ditmaal, voorbij was. Er zijn van die zaken die nu eenmaal beter functioneren in dit land. Sneeuwruimen is er één van, plaats maken voor voertuigen met sirenes een andere. Zodra Hongaarse automobilisten een sirene horen, minderen ze vaart en kruipen naar de zijkant om ruim baan te maken voor het voertuig. Hoe druk het verkeer ook is, een ambulance of brandweerwagen komt er altijd wel door. Sneeuwruimen dus. Ik heb afgelopen weken mijn ogen weer eens uitgekeken over de asociale wijze waarop mensen in Nederland de stoep voor hun huis in een ijsbaan laten veranderen. Ee...

De Hongaarse media-autoriteit NMHH stoomt door. Na radiozender Tilos hebben ook de internetsite Index en tv-zender RTL een vermaning gekregen. Index kreeg een brief dat ze een link naar een bepaald blog dienden te verwijderen, RTL heeft zich vorig jaar schuldig gemaakt aan een te bloedig verslag over een moord. De Index-kwestie ligt wat persoonlijk. Nieuwssite Index linkt naar een blog met politieke commentaren, en in een van die commentaren stond een link naar een derde website, waar de voorzitster van de media-autoriteit, op pornografische wijze in de zeik werd gezet. Het was klaarblijkelijk zo smakeloos, dat er bij de link een 18++ waarschuwing stond. Controleren kan ik het niet, want als je het betreffende webadres intikt, kom je inmiddels op raadselachtige wijze uit op de website van de media-autoriteit zelf. Ik vermoed dat de media-autoriteit behalve Index ook de provider van de website een brief heeft gestuurd. Dat mevrouw Szallai dat niet leuk vond, kan ik me goed indenken. Nie...

Tilos Rádió, de Verboden Radio, was een Hongaarse piratenzender die in 1991 werd opgericht uit protest tegen de wijze waarop de eerste post-communistische regering de radiofrequenties in handen hield. Het was tijdens de regering van premier József Antal, een premier die het net als de huidige regering moeilijk had met linkse en liberale media. Het heeft dan ook een zekere symboliek dat Tilos het eerste Hongaarse medium is dat op de vingers werd getikt door de Hongaarse media-autoriteit, de uitvoerder van de nieuwe mediawet die afgelopen zaterdag van kracht werd. In september draaide Tilos een nummer van de Amerikaanse rapper Ice-T. De rapper, tegenwoordig beter bekend als detective in de tv-serie Law and Order, rapte ooit flink schunnige teksten in New Yorks slang. Blijkbaar was er een luisteraar die begreep waar het over ging, en een klacht indiende bij de media-autoriteit. Die liet de tekst vertalen, en stuurde de radiozender als kerstcadeau een acht pagina lange vermaning die erop n...