Runa Hellinga - Media

Onze zoon moest een nieuwe muis hebben, voor de computer, wel te verstaan. Ik raadde hem aan zijn pinpas mee te nemen. Sinds begin dit jaar heeft hij een Nederlandse bankrekening, en hoewel dat de nodige voeten in de aarde had, werkt het eindelijk en kan hij ermee betalen. Het klinkt wat idioot om voor een jongen in Hongarije een Nederlandse jongerenrekening te openen, maar dat bleek aanzienlijk goedkoper en praktischer dan een Hongaarse. Hij had ooit een Hongaarse rekening, een kinderrekening, wel te verstaan. Iedere maand was hij meerdere euro's aan rekeningkosten kwijt, zelfs als hij geen geld had opgenomen. Beetje sneu als dat van je zakgeld afgaat. Maar afgezien van de kosten, die bij iedere Hongaarse bankrekening belachelijk hoog zijn, is het opmerkelijkste verschil wel hoe de bank met jonge klanten omgaat. In Hongarije kreeg hij weliswaar een bankpas, maar daar mocht hij maximaal 10000 forint per dag mee betalen. Iedere keer als hij dat ding gebruikte, kreeg ik bovendien ee

Er zijn er van die mensen waarvan je denkt: als je die als romanfiguur had opgevoerd, dan zou iedereen het personage ongeloofwaardig hebben gevonden. Parlementariër Mária Wittner is zo iemand. Ten tijde van de inquisitie zou niemand van haar hebben opgekeken, maar in de 21ste eeuw, in een Europees parlement, verwacht je toch geen volksvertegenwoordiger die serieus meent dat een langzame en pijnlijke dood een straf Gods is voor een zondig leven? Toch is mevrouw Wittner, die namens regeringspartij Fidesz in het parlement zit, die mening toegedaan. Volgens haar is het lange ziekenhuisbed van de vroegere de voormalige socialistische premier Gyula Horn voor zijn daden. "Gyula Horn was een beul, die sinds drie jaar worstelt in het Honvédziekenhuis omdat hij niet in staat is te sterven. Ik wens hem zijn dood niet toe, maar hij krijgt zijn straf nog hier op aarde."  en "De goede god beschouwt de gezondheidstoestand van de voormalige premier als diens straf hier op aarde." E

Straten en pleinen hernoemen is in Hongarije goede traditie. De vooroorlogse autoritaire leider admiraal Horthy deed het, de communisten deden het, na de val van het communisme sneuvelden er allerlei namen, en de huidige conservatieve regering doet het weer. Moskou verliest binnenkort zijn plein in Boedapest, Roosevelt gaat verhuizen, Elvis Presley krijgt een plein naar zich vernoemd omdat hij in 1957 een liedje zong ter ondersteuning van de Hongaarse opstand. En ook het vliegveld Ferihegy (Fransberg) heeft een nieuwe naam gekregen. Het is vernoemd naar een andere Frans, de componist Frans Liszt, of Liszt Ferenc in het Hongaars. Op zich niets op tegen. Het Budapest Ferenc Liszt International Airport zal veel bezoekers wellicht meer zeggen dan Ferihegy. Geen buitenlander kon die naam, die pakweg moet klinken als ferriehedj, goed uitspreken. En welke flauwe heuvel in het glooiende landschap Feri’s berg was, was ook een goedverborgen raadsel. Ooit schijnt een boer namens Feri er zijn wijn

Hongaars consulaat in Subotica “U had een Hongaarse overgrootvader?” vraagt Marta Dobó in het Servisch aan de man die opbelt. “Maar spreekt u de taal?,” voegt ze er in het Hongaars aan toe. Daar verstaat haar gesprekspartner duidelijk geen woord van. Dobó, directrice van Concordia Minoritatis Hungaricae (CMH), een Hongaarse civiele organisatie in de Servische Vojvodina, legt in het Servisch uit dat de beller zonder Hongaars echt niet aanmerking komt voor het Hongaarse staatsburgerschap, ook niet met een voorouder die László Varga heette. Het loopt storm bij het Hongaarse consulaat in Subotica, het culturele centrum van de Hongaarse minderheid in de Vojvodina,  nu ‘Hongaren van over de grens’ sinds 1 januari makkelijker het staatsburgerschap van het moederland kunnen aanvragen. Van de pakwek 290.000 Hongaren in de provincie hebben 13000 inmiddels een aanvraag ingediend. Of beter: een afspraak gemaakt om hun aanvraag in te dienen, want tot november is het consulaat volgeboekt. De Hongaar

Duizenden mensen kwamen gisteren naar het Nationaal Museum om te luisteren naar de rede die premier Viktor Orbán ter gelegenheid van de 15de maart, een van de belangrijkste Hongaarse nationale feestdagen, waarin de opstand tegen de Habsburgse keizer van 1848 wordt herdacht. Die opstand begon, volgens de verhalen althans, op die trappen, met de declamatie van een gedicht dat de dichter Sándor Petöfi: "Sta op, Hongaren, willen wij slaven zijn of vrij". Ieder kind kent de tekst uit zijn hoofd, het is verplichte kost op de lagere school. De 15de maart is een nationale feestdag die leeft: vrijwel iedereen op straat loopt die dag met een kokarde met de Hongaarse driekleur (Petöfi's vrouw schijnt in 1848 eindeloos veel van die dingen genaaid te hebben) of een groen-wit-rood strikje en veel mensen bezoeken ook een of andere herdenking, waarvan er genoeg zijn overal in het land. Orbán is populair, dus het lag in de lijn der verwachting dat er duizenden mensen zouden komen om te lu

Of ik in Servië alcohol heb gekocht , vragen de dames die samen met mij in de grensstad Subotica in de trein naar Budapest stappen. Ze zijn beladen met een onduidelijke collectie aan tasjes vol met koopwaar: plastic bloemen, geborduurde kleden, en zoals ik al snel ontdek, een forse collectie plastic flessen, gevuld met 'Johnnie Walker' en andere merken. Als ik ontkennend antwoord, komt hun verzoek: of ik me dan misschien over één van die flessen wil ontfermen, tot de Hongaarse douane langs is geweest. Ik aarzel even en stem dan toe. Ik krijg een fles in een versleten plastic tasje in mijn handen gedrukt, maar even later realiseren ze zich dat ik iets minder als een versleten plastic tasjes type oog dan zij, en zeggen ze dat het beter is dat ik de fles zo in mijn tas stop. Zelf kom ik op het idee dat het wel handig is om te weten waar ik deze fles gekocht zou hebben, en voor hoeveel. Op de markt, voor 600 dinar, zes euro, aanzienlijk minder dat hij in Hongarije zou kosten. Terwi

"Hoe gaat het," vroeg de jongen die gisteren bij de slager voor me in de rij stond aan de vrouw die binnenkwam. "Vreselijk," antwoordde ze, "Ik kan echt helemaal niets positiefs bedenken." De jongen zweeg, een beetje bedremmeld, en misschien ook wat bevreesd voor wat hij verder zou losmaken als hij nog wat vroeg. Een uitleg dat ze de pillen thuis al klaar had staan? Ik snapte meteen, waarom Hongaren vrij zelden "hoe gaat het?" vragen. Zo'n eerlijk antwoord, daar zit je alleen op te wachten als je elkaar goed kent. En dat was duidelijk niet het geval. Vooral in het dorp kunnen mensen je heel verbaasd aankijken als je zomaar vraagt hoe het gaat. Omgekeerd moest ik wennen aan de vraag die daarentegen wel wordt gesteld: "Waar ga je heen?" Gaat het jou wat aan waar ik heen ga, denk je dan als rechtgeaarde Nederlander wanneer een tamelijk onbekende dat wil weten, hoewel die tamelijk onbekende waarschijnlijk net zo min op een uitgebreid an

De regering Orbán heeft deze week haar bezuinigingsprogramma gepresenteerd. Heel veel wijzer zijn we er niet van geworden, behalve dat er voor het eerst gezegd wordt dat het begrotingstekort echt onder de drie procent moeten blijven. Dat is een vooruitgang ten opzicht van vorig jaar, toen de regering die noodzaak nog niet inzag en daarover in de clinch raakte met het IMF en Euorpa. Een aantal algemene zaken zijn wel aangegeven, maar hoe die bezuinigingen concreet gerealiseerd gaan worden, blijft een beetje in nevelen gehuld. Zo moet er 20 procent op hoger onderwijs worden bezuinigd, maar hoe, is onduidelijk. De uitgaven voor medicijnen moeten met 30 procent omlaag, maar wederom hoe, is niet uitgewerkt. Eén concrete maatregel is wel bekend geworden: de leerplichtige leeftijd, die in de afgelopen jaren in lijn met de rest van Europa langzaam is verhoogd naar 18 jaar, gaat omlaag. En niet zo'n beetje ook: in toekomst mogen Hongaarse kinderen op hun 15de van school. Net als in de Kadar