NIEUWE NAAM

Straten en pleinen hernoemen is in Hongarije goede traditie. De vooroorlogse autoritaire leider admiraal Horthy deed het, de communisten deden het, na de val van het communisme sneuvelden er allerlei namen, en de huidige conservatieve regering doet het weer. Moskou verliest binnenkort zijn plein in Boedapest, Roosevelt gaat verhuizen, Elvis Presley krijgt een plein naar zich vernoemd omdat hij in 1957 een liedje zong ter ondersteuning van de Hongaarse opstand. En ook het vliegveld Ferihegy (Fransberg) heeft een nieuwe naam gekregen. Het is vernoemd naar een andere Frans, de componist Frans Liszt, of Liszt Ferenc in het Hongaars.
Op zich niets op tegen. Het Budapest Ferenc Liszt International Airport zal veel bezoekers wellicht meer zeggen dan Ferihegy. Geen buitenlander kon die naam, die pakweg moet klinken als ferriehedj, goed uitspreken. En welke flauwe heuvel in het glooiende landschap Feri’s berg was, was ook een goedverborgen raadsel. Ooit schijnt een boer namens Feri er zijn wijngaarden te hebben gehad. Tja.
Frans Liszt is, onder zijn Duitse naam althans, tenminste een internationale bekendheid. De vernoeming van het vliegveld in het internationale Lisztjaar is een mooi eerbetoon aan deze componist die zich in zijn composities liet inspireren door Hongaarse volksmuziek. Hooguit zal het voor de meeste bezoekers een verrassing zijn dat Liszt als Hongaar wordt gepresenteerd. Maar dat kan de regering niet helpen: hoewel Liszt Duitstalig opgroeide en de Hongaars taal nooit fatsoenlijk heeft leren spreken, zag hij zichzelf wel degelijk als Hongaar.
Alleen: volgens de wet moet zo’n naamswijziging worden goedgekeurd door een interdepartementale commissie, met daarin taalkundigen, geografen en andere deskundigen die ondermeer de ministeries van landbouw, binnenlandse zaken en defensie vertegenwoordigen. En die commissie was het niet eens met de voorgestelde naamsverandering. Eigenlijk wilden de commissieleden de oude naam houden, en zo niet, dan kozen ze voor een dubbele naam: Liszt Ferenc International Airport - Budapest Ferihegy. Twintig van de 21 leden stemden voor die oplossing.
Je kunt erover twisten of die oplossing nou mooier was dan het voorstel van de regering en of het handhaven van het woord Ferihegy in de naam de zaak voor de gemiddelde reiziger echt zou hebben verhelderd. De regering vond in ieder geval duidelijk van niet. Dan ga je nog eens met elkaar aan tafel zitten om er over te praten over een oplossing, zou je zeggen. Of je dankt als kabinet de commissie voor haar advies, maar besluit toch je eigen weg te volgen en het vliegveld om te dopen.
Dat laatste gebeurde uiteraard ook. Er wordt momenteel druk aan gewerkt om alle borden te vervangen. Maar daar bleef het niet bij. De opvatting van dit kabinet is duidelijk: wie in staatsdienst is, dient te dienen, niet tegen te spreken. De voorzitter en de secretaris verloren op staande voet hun functie.
Maar al snel rolden er meer hoofden. De hele commissie is zijn functie inmiddels kwijt. En niet alleen in de commissie. Wie bij een ministerie werkte, is die baan ook kwijt. Dat kan, aangezien deze regering vorig jaar een wet aannam die het mogelijk maakt ambtenaren zonder opgave van redenen te ontslaan. Die wet is door het constitutionele hof weliswaar ongrondwettelijk verklaard, maar de regering heeft tot mei om er iets aan te doen.
"Aangezien ze door het ministerie werden gedelegeerd, werd er van hun verwacht dat ze het duidelijke verzoek van de regering zouden ondersteunen,” aldus het betrokken ministerie. Er komt een nieuwe commissie, naar het schijnt. De nieuwe leden hebben hun lesje waarschijnlijk wel geleerd: altijd ja zeggen duurt het langst.