De Donau valt droog
In Nederland wilde het maar geen zomer worden, in Italië spoelden ze weg, en in Hongarije? Je hoort er niemand over, maar Hongarije kampt al maanden met droogte. De herfst en winter zijn misschien niet de seizoenen waarin dat het meeste opvalt, maar sinds eind juli heeft het al met al iets van drie dagen geregend.
Er zijn zeker boeren die god op hun blote knieën hebben gedankt, want vorig jaar was het juist extreem nat, en zijn sommige velden een heel jaar niet drooggevallen. Daar kon dit jaar eindelijk weer worden verbouwd. Maar onze buurvrouw in het dorp klaagt er wel degelijk over. Ze moet haar veld met de hand omspitten, en de kleigrond is te hard om door te komen. Haar kleinzoon heeft het nog geprobeerd, maar na één rij heeft hij het opgegeven.
Waar je goed kunt zien hoe droog het is, is langs de Donau. De reden waarom onze woonplaats Vác gebouwd werd waar die werd gebouwd, was dat er een ondiepte in de rivier is waar je bij laag water met paarden doorheen kon waden en dezer dagen is dat goed te zien. De rivier staat extreem laag. De watervogels hebben er baat bij, overal zijn slikken en kreekjes en ik kan me niet herinneren eerder zoveel overwinteraars te hebben gezien: aalscholvers, reigers, verschillende soorten eenden, zwanen. En tot mijn verbazing zie ik ook sporen van zwijnen en herten. Waar leven die als het water hoger staat?
Op één plaats hebben zich eilandjes in het water gevormd. Met rubberlaarzen aan kun je er zo naar toe en dat sta je waar normaal alleen vissen komen. Binnenschepen hebben er enorme last van. Je ziet nauwelijks nog een schip langskomen, en degenen die langs varen, zijn leeg. Dan nog hoor je ze soms met een metalen geluid langs de bodem van de rivier schrapen.
Het is geen nieuw probleem. Hoewel de Rijn in de jaren negentig via het Rijn-Main-Donaukanaal met de Donau en dus met de Zwarte Zee is verbonden, heeft de binnenvaart op de rivier nog steeds geen hoge vlucht genomen, omdat de Donau zo moeilijk bevaarbaar is. Gewone binnenschepen, dat gaat nog wel. Maar grote, hoogopgetaste duwbakcombinaties hebben op de Donau weinig te zoeken. Op plaatsen is hij te ondiep, op andere kun je niet onder de brug door als het water hoog staat, en op weer andere plekken kolkt hij (verderop, niet in Hongarije) juist weer zo woest tussen de bergen door dat je er met een schip ook nauwelijks langskomt.
Er wordt al jaren over gepraat om de rivier beter bevaarbaar te maken. Zo zijn er ook plannen om de vaargeul bij Vác te verdiepen. Ook elders zou de rivier rechter, dieper en beter bevaarbaar moeten worden, zodat de Donau ook toegankelijk wordt voor de monstercombinaties van vier of zes duwbakken die je tot nu toe vooral op de Rijn ziet.
Natuurbeheerders zijn tegen. De Donau is de tweede rivier van Europa, en een van de weinige grote rivieren met een grotendeels natuurlijke loop, mede dankzij het feit dat hij negentien landen aandoet, en in veel gevallen grensrivier is. Als veel landen samen een besluit ergens over moeten nemen, gaat dat meestal moeizaam. Dat is vervelend als het om het oplossen van de euro-crisis gaat, maar voor de natuur langs de Donau heeft het onmiskenbaar ook voordelen.
Mede daaraan danken we bij Vác bijvoorbeeld de rivierbossen langs de zijarmen van de rivier. Ze bieden onderdak aan een brede verscheidenheid aan vogels, vlinders en libellen. Al met al is de Donau het thuis van meer 300 soorten vogels en 100 soorten vis, waaronder de steur, al komt die hier bij ons voor de deur niet meer voor.
Maar ik hou mijn hart vast voor de ijsvogels en de weerschijnvlinders in ons rivierbos. Natuurbeheer heeft, zoals we ook in Nederland zien bij de acties van staatssecretaris Bleker, op dit moment geen hoge prioriteit en ook het Wereldnatuurfonds maakt zich bezorgd over de plannen van de EU om de navigatie op de Donau te verbeteren. En een Donau waar het water zo laag staat dat grindbanken droogvallen, is ongetwijfeld koren op de molen van voorstanders van baggermachines en kanaliserende dijken. Een beetje regen zou best welkom zijn.
Er zijn zeker boeren die god op hun blote knieën hebben gedankt, want vorig jaar was het juist extreem nat, en zijn sommige velden een heel jaar niet drooggevallen. Daar kon dit jaar eindelijk weer worden verbouwd. Maar onze buurvrouw in het dorp klaagt er wel degelijk over. Ze moet haar veld met de hand omspitten, en de kleigrond is te hard om door te komen. Haar kleinzoon heeft het nog geprobeerd, maar na één rij heeft hij het opgegeven.Waar je goed kunt zien hoe droog het is, is langs de Donau. De reden waarom onze woonplaats Vác gebouwd werd waar die werd gebouwd, was dat er een ondiepte in de rivier is waar je bij laag water met paarden doorheen kon waden en dezer dagen is dat goed te zien. De rivier staat extreem laag. De watervogels hebben er baat bij, overal zijn slikken en kreekjes en ik kan me niet herinneren eerder zoveel overwinteraars te hebben gezien: aalscholvers, reigers, verschillende soorten eenden, zwanen. En tot mijn verbazing zie ik ook sporen van zwijnen en herten. Waar leven die als het water hoger staat?
Op één plaats hebben zich eilandjes in het water gevormd. Met rubberlaarzen aan kun je er zo naar toe en dat sta je waar normaal alleen vissen komen. Binnenschepen hebben er enorme last van. Je ziet nauwelijks nog een schip langskomen, en degenen die langs varen, zijn leeg. Dan nog hoor je ze soms met een metalen geluid langs de bodem van de rivier schrapen.
Het is geen nieuw probleem. Hoewel de Rijn in de jaren negentig via het Rijn-Main-Donaukanaal met de Donau en dus met de Zwarte Zee is verbonden, heeft de binnenvaart op de rivier nog steeds geen hoge vlucht genomen, omdat de Donau zo moeilijk bevaarbaar is. Gewone binnenschepen, dat gaat nog wel. Maar grote, hoogopgetaste duwbakcombinaties hebben op de Donau weinig te zoeken. Op plaatsen is hij te ondiep, op andere kun je niet onder de brug door als het water hoog staat, en op weer andere plekken kolkt hij (verderop, niet in Hongarije) juist weer zo woest tussen de bergen door dat je er met een schip ook nauwelijks langskomt.
Er wordt al jaren over gepraat om de rivier beter bevaarbaar te maken. Zo zijn er ook plannen om de vaargeul bij Vác te verdiepen. Ook elders zou de rivier rechter, dieper en beter bevaarbaar moeten worden, zodat de Donau ook toegankelijk wordt voor de monstercombinaties van vier of zes duwbakken die je tot nu toe vooral op de Rijn ziet.
Natuurbeheerders zijn tegen. De Donau is de tweede rivier van Europa, en een van de weinige grote rivieren met een grotendeels natuurlijke loop, mede dankzij het feit dat hij negentien landen aandoet, en in veel gevallen grensrivier is. Als veel landen samen een besluit ergens over moeten nemen, gaat dat meestal moeizaam. Dat is vervelend als het om het oplossen van de euro-crisis gaat, maar voor de natuur langs de Donau heeft het onmiskenbaar ook voordelen.Mede daaraan danken we bij Vác bijvoorbeeld de rivierbossen langs de zijarmen van de rivier. Ze bieden onderdak aan een brede verscheidenheid aan vogels, vlinders en libellen. Al met al is de Donau het thuis van meer 300 soorten vogels en 100 soorten vis, waaronder de steur, al komt die hier bij ons voor de deur niet meer voor.
Maar ik hou mijn hart vast voor de ijsvogels en de weerschijnvlinders in ons rivierbos. Natuurbeheer heeft, zoals we ook in Nederland zien bij de acties van staatssecretaris Bleker, op dit moment geen hoge prioriteit en ook het Wereldnatuurfonds maakt zich bezorgd over de plannen van de EU om de navigatie op de Donau te verbeteren. En een Donau waar het water zo laag staat dat grindbanken droogvallen, is ongetwijfeld koren op de molen van voorstanders van baggermachines en kanaliserende dijken. Een beetje regen zou best welkom zijn.
Reacties