Soldatenles op school

Toen zo’n honderd scholieren van de Egressy Gábor Technische Vakmiddenschool in Boedapest eerder dit jaar met het openbaar vervoer op weg waren naar de Militaire Hogere School in Szentendre, schoot de bewakingsdienst op het perron van de lokale trein in de stress. De groep liep in semi-uniform: spijkerbroek, camouflagejas, en dito T-shirt en pet. Het leek, alsof een paramilitaire eenheid was gearriveerd.

Uitstapje naar Szentendre. foto Egressy School

De bewakers kunnen er maar beter aan wennen. De kans is groot dat het in toekomst vaker gebeurt. Sinds de eerste Hongaarse middelbare scholen twee jaar geleden militaire basiskennis als keuzevak introduceerden, geniet dat lesthema onder scholieren groeiende populariteit. Bij een open dag van de Egressyschool kwamen leerlingen van ver buiten Boedapest kijken, alleen vanwege de optie van militaire lessen.

Jongens én meisjes staan te trappelen om een tot twee uur per week te mogen marcheren, salueren, met luchtgeweren te schieten en kennis te maken met zaken als oriëntatie,  terreinverkenning, eerste hulp en overleven. Plus natuurlijk de nodige uitjes naar echte militaire eenheden, en schoolbezoeken van bijvoorbeeld gerenomeerde scherpschutters.

“Geweldig” en “spannend” vindt Imre Tóth het. Zijn vriend Botond Afra is het helemaal met hem eens. “Ik was al lang geïnteresseerd in het soldatenleven, en je leert dingen die je nergens anders leert,” meent hij. Beide jongens willen het leger in en zien de lessen als een goede voorbereiding. Het vergroot hun kansen op toegelaten te worden tot de militaire Zrínyi Miklós universiteit.
Het vak is helemaal in de geest van de nieuwe grondwet die op 1 januari van kracht wordt, en die iedere Hongaarse burger verplicht het vaderland te verdedigen. Landelijk bieden inmiddels zo’n twintig middelbare scholen militaire basiskennis als keuzevak aan, en als leerlingen om erom vragen, moet iedere school hen die mogelijkheid geven. Een enkele lagere school biedt militaire kennis ook aan in de hoogste klassen en er gaan stemmen op om het vak landelijk te introduceren.

Toen de Egressy Gáborschool militaire basiskunde in september 2010 op het rooster zette, overtrof het interesse van de leerlingen de stoutste verwachtingen. “We rekenden op 25 leerlingen, het waren er dubbel zoveel. Elf deden er zelfs eindexamenvak in,” zegt leraar György Grigoreff. Hij geeft eigenlijk elektrotechniek, maar toen de directeur hem vroeg of hij als voormalig luitenant dit vak ook op zich wilde nemen, zei hij graag ja. “Eens militair, altijd militair,” zegt hij.

Dit jaar volgen ruim 100 van de 700 leerlingen de militaire lessen, die beginnen met appel en marcheren. Discipline speelt een belangrijke rol, net als doorzettingsvermogen, bijvoorbeeld bij de meerdaagse overlevingstocht. “We pakken het militair aan, praktisch, niet schools,” zegt Grigoreff. Dat maakt de lessen volgens hem ook waardevol voor de karakteropbouw van de leerlingen.

“Vroeger gingen alle jongens in dienst en leerden ze wat het betekende om militair te zijn. Maar leerlingen kennen het leger tegenwoordig alleen van computerspelen en het internet, en dat geeft een volkomen vals beeld. Wij willen hen de werkelijkheid laten zien,” verklaart schooldirecteur Sándor Kőnig de reden om het vak op zijn school te introduceren.

Veel leerlingen stroomden vroeger ook al door naar het leger of de politie, dus wat dat betreft is het een logische aanvulling, zegt hij. Politiek heeft er volgens hem weinig mee te maken. Maar het natuurlijk is natuurlijk niet helemaal toeval dat het vak, dat voor het laatst onder het communisme werd gegeven, terug keert in een tijd dat het Hongaarse nationalisme sterk opleeft.

“Natuurlijk zijn er mensen die zeggen dat het leger niet op school thuishoort,” zegt Grigoreff, “Maar dit is geen militaire opleiding. Onze leerlingen leren wel zich aan regels te houden, als groep samen te werken, respect te hebben. Wat ze hier leren, daar worden niet alleen zij, maar ook het land beter van.”