Jobbik-parlementariër: ooit hoop ik dat alle Hongaren verenigd zullen worden

Een topbaan bij een internationaal bedrijf. Dat verwacht je eigenlijk als je Márton Gyöngyösi ziet. Strak in het pak, goed opgeleid, bereisd en perfect Engelstalig. En vroeger werkte hij inderdaad als expert bij KPMG. Maar sinds de verkiezingen in 2010 is Gyöngyösi parlementariër voor de extreemrechtse Hongaarse Jobbik.

“Szebb jövő”, een betere toekomst, is Jobbiks partijgroet, en gezien de opiniepeilingen mag de partij die toekomst met enig vertrouwen tegemoet zien. Alle binnen- en buitenlandse kritiek op het Hongaarse regeringsbeleid hebben regeringspartij Fidesz, maar ook de linkse oppositie stemmen gekost. Alleen Jobbik is sterker geworden, en niet alleen in het arme noordoosten waar de partij een stevige basis heeft.

Het clichébeeld van kaalgeschoren leden van de Hongaarse Garde die lokale Roma intimideren is maar de halve werkelijkheid. Jobbik heeft een groeiende aanhang van hoog opgeleide intellectuelen die zich, net als Gyöngyösi, vooral aangetrokken voelen door het antiliberalisme en nationalisme van de partij.

De zigeunerkwestie speelt voor Gyöngyösi zeker ook een rol en hij heeft geen enkele moeite met het optreden van de Garde. “Misschien dat sommigen zich geïntimideerd voelen als die orde op zaken komt stellen,” zegt hij schouderophalend, “Maar verontwaardiging daarover gaat eraan voorbij dat mensen in veel dorpen echt lijden onder de criminaliteit van niet-aangepaste zigeuners. Het mag onbelangrijk lijken als iemands appelboom wordt leeggestolen, maar het betekent veel als je zelf ook arm bent.” Hij pleit voor gedwongen integratie, bijvoorbeeld door Roma-kinderen naar kostscholen te sturen, zodat de cirkel van ongeschooldheid en werkloosheid wordt doorbroken.

Maar Gyöngyösi heeft het toch vooral over de kwalen die het liberalisme volgens Jobbik heeft veroorzaakt. De economische crisis. De verzwakking van de Europese christelijke cultuur die ruimte geeft aan de opkomst van de islam. Het grote aantal migranten in West-Europa. 

De politieke correctheid waardoor de zigeunercriminaliteit geen aandacht kreeg. De slechte programmering van de commerciële zender RTL. De linkse pers.

In dat kader verbaast het ook niet echt, dat de Jobbik-parlementariër het met joden ook niet zo op heeft, want liberale denkbeelden en joden, dat is in extreemrechtse kringen in Hongarije één pot nat. Onlangs kwam hij in het nieuws als Holocaust-ontkenner, maar om te beweren dat er helemaal niets gebeurd is, daarvoor is Gyöngyösi te slim. Wel meent hij dat de cijfers van het aantal Hongaarse Holocaust-slachtoffers schromelijk overdreven wordt (400.000 tot 600.000, afhankelijk van de vraag of je alleen naar het huidige Hongaarse grondgebied kijkt, of naar het hele gebied dat Hongarije in 1944, het jaar van de deportaties, bestuurde). En bovendien, we zijn inmiddels haast 70 jaar na dato, het wordt inmiddels tijd om er eens over op te houden, vindt Gyöngyösi.

Jobbik-partijleider Gábor Vona verklaarde onlangs dat “wij geen democraten zijn” en voorspelde dat het binnen tien jaar tot een gewapend conflict zal komen. “Hij zei erbij dat de economische wereldcrisis de crisis van de liberale democratie is,” zegt Gyöngyösi. Die democratie is volgens hem verworden tot een zaak van de partij-elites. Jobbik is feitelijk democratisch dan andere partijen, meent hij. “Wij laten de mensen echt aan het woord. Voor de verkiezingen in 2010 plakten andere partijen affiches, wij organiseerden overal bewonersfora om te horen wat de problemen van mensen zijn.”

Een nieuw speerpunt van Jobbik, en een onderwerp waarmee de partij zijn basis buiten het arme noordoosten probeert te versterken, is het Hongaarse EU-lidmaatschap. De recente  Europese kritiek op Hongarije ligt gevoelig, en dat schept ruimte voor een anti-EU-partij. “De nieuwe begrotingsregels betekenen dat wij onze economische soevereiniteit kwijt zijn,” meent Gyöngyösi. En omdat dat Hongarije in 2003 op andere voorwaarden de EU is ingestapt, wil Jobbik een referendum over het lidmaatschap.

Nog steeds is een ruime meerderheid van de Hongaren voor de EU, maar aantasting van de soevereiniteit is een sterk argument in een land waar veel mensen, en niet alleen Jobbik-aanhangers, hun bumper versieren met stickers van de Hongaarse grenzen voor het land als verliezer van de Eerste Wereldoorlog tweederde van zijn grondgebied kwijtraakte. Veel van die mensen leggen een direct verband tussen het in Versailles ondertekende vredesverdrag destijds en de Brusselse inmenging nu.

Voor Gyöngyosi, en voor Jobbik, is de gedachte aan een volledig onafhankelijk Groot-Hongarije meer dan alleen maar sentiment. Joden moeten zich volgens Gyöngyösi weliswaar maar eens heenzetten over de Holocaust, maar Trianon, dat is een hele andere kwestie. “Ik weet dat herstel van de Hongaarse grenzen van voor 1919 een droom is, op dit moment. De politieke, demografische en militaire situatie zijn er niet naar. Maar niets is onveranderlijk, en ooit hoop ik zeker dat alle Hongaren weer verenigd worden.” Dat de Slowaken, Kroaten, Serviers en Roemenen in die gebieden misschien geen enkel interesse in hereniging hebben, wil er bij hem niet echt in: "Voor 1919 voelde iedereen zich Hongaar."