Al 500 dagen huisarrest voor vroedvrouw Ágnes Geréb

Ágnes Geréb

Precies 500 dagen huisarrest had de Hongaarse vroedvrouw Ágnes Geréb er afgelopen vrijdag opzitten. Eigenlijk had ze donderdag naar de gevangenis gemoeten. Dat ze nog thuis is, opgesloten in haar eigen woning, maar in ieder geval niet in een cel, dankt ze eraan dat Hongarije afgelopen week een nieuwe president kreeg. Een van de eerste beslissingen van János Áder wordt naar verwachting een besluit over haar gratieverzoek. Als ze pech heeft, moet ze binnenkort misschien alsnog 16 maanden naar de cel.

In 2010 zat ze al eens 77 dagen in voorarrest. Zoals alle verdachten in Hongarije verscheen ze met boeien aan voor de rechter, en zelfs in de gevangenis werd ze geboeid van de ene plek naar de andere gebracht. Ondanks die behandeling is Geréb bepaald geen Hannibal Lester, en ook geen vluchtgevaarlijke terrorist. Haar misdaad? Ze zet zich sinds jaar en dag in voor het recht op thuisgeboorten in Hongarije, tegen de druk van het medisch establishment in. Zelf hielp ze 3500 baby’s ter wereld brengen. Toen een daarvan in 2003 overleed omdat hij met zijn schouder achter het schaambeen bleef steken (iets wat helaas vaker voorkomt), zag de moeder dat als noodlot, iets waar Geréb geen enkele blaam trof. De Hongaarse Artsenkamer en de openbaar aanklager dachten daar anders over. Ze grepen de gebeurtenis aan om Geréb te verketteren en van doodslag te betichten. 

Twee andere baby’s die ze ter wereld had gebracht, overleden maanden na hun geboorte. Ook hun dood wordt haar ten laste gelegd. Daarmee zijn Gerébs resultaten extreem goed vergeleken met Hongaarse ziekenhuizen, waar volgens de Wereld Gezondheidsorganisatie vijf van de 1000 baby’s in Hongarije binnen zes dagen na hun geboorte overlijden. Maar dat zijn cijfers die de Artsenkamer nooit aanroert.

 In maart veroordeelde een rechter Geréb in hoger beroep tot een hogere straf dan een lagere rechtbank in 2011 haar had opgelegd. De rechter weigerde te luisteren naar Hongaarse en internationale deskundigen die Geréb steunden. De enigen die hij aan het woord liet, waren Hongaarse artsen die een uiterst somber beeld van thuisbevallingen in het algemeen en Gerébs onverantwoordelijkheid in het bijzonder schetsten.

Naast 16 maanden celstraf (waarbij het huisarrest niet meetelt) kreeg Geréb ook een tien jaar durende ontzegging van haar medische bevoegdheid opgelegd. Daarmee is de kans dat de 59-jarige vroedvrouw ooit nog een bevalling zal begeleiden, erg klein.

De Internationale Organisatie van Gynaecologen is een van de organisaties die zich voor Geréb inzetten en die haar zaak inmiddels voor het Europese Hof hebben gebracht. Volgens de organisatie wordt de Hongaarse vroedvrouw vervolgd vanwege haar inzet voor thuisgeboorten.

Afgelopen zomer vroeg ze de toenmalige president Pál Schmitt om gratie, tevergeefs, hoewel ook afgevaardigden van regeringspartij Fidesz haar verzoek ondersteunden. Inmiddels is Schmitt afgetreden vanwege een schandaal rond zijn proefschrift. Daarmee is de weg naar gratie mogelijk weer open.

En afgelopen week kreeg ze steun uit onverwachte hoek. Tijdenlang zweeg de Hongaarse medische stand in alle talen over haar zaak, op een hele enkele arts en een aantal vroedvrouwen na. Nu hebben zevenhonderd artsen en werknemers in de Hongaarse gezondheidszorg, waaronder een aantal gynaecologen,de nieuwe president Áder op de dag van zijn beëdiging een petitie gestuurd waarin ze om haar vrijlating vragen. Volgens hen voldoen de praktijken in Hongaarse ziekenhuizen niet aan de medische normen elders en zou geen van de baby’s voor wiens dood Geréb verantwoordelijk wordt gemaakt, het wel hebben overleefd als ze in een ziekenhuis waren geboren. Ze wijzen erop dat thuisbevallingen in de meeste westerse landen normaal zijn en dat geen van de deskundigen die in haar voordeel wilden getuigen, is gehoord.

Het wachten is nu op de beslissing van Áder. In afwachting daarvan hoeft Geréb nog even niet naar de cel. Wel klopt er nog steeds, twee keer per dag, op wisselende tijden en soms midden in de nacht, een agent op haar deur om te kijken of ze thuis is. Al 500 dagen lang.