Runa Hellinga - Media

Holocaust monument aan de Donau "Vergeleken met andere joodse gemeenschappen verkeren we in een goede positie. Maar als je de huidige situatie in Hongarije vergelijkt met die van twintig jaar geleden, gaat het duidelijk in een verkeerde richting." Péter Feldmajer, jurist en sinds 1991 afwisselend voorzitter en vicevoorzitter van de Hongaarse Vereniging van de Joodse Geloofsgemeenschap (MAZSIHISZ), wil geen paniek zaaien met verhalen over Hongarije als antisemitisch bolwerk. Maar zorgen heeft hij wel: "Het aantal gewelddadige incidenten kun je op één hand tellen, maar het antisemitisme wordt luider en virulenter." Weinigen realiseren het zich, maar de Hongaarse joodse gemeenschap is, na Frankrijk en Engeland, in omvang de derde van Europa. Alleen in Boedapest al wonen zo’n 100.000 joden. In Duitsland wonen tegenwoordig weer ongeveer even veel joden, maar het overgrote deel daarvan zijn immigranten. Hongaarse joden hebben veelal wortels in het land die teruggaan tot ...

Getto in Kosice “Ik wil niet zeggen dat de bewijzen die er nu nog zijn, keihard zijn, maar ze zijn zeker niet zo zwak als wordt gesuggereerd,” zegt Ádam Gellért, een voormalig jurist van het Internationale Gerechtshof in Den Haag, die afgelopen tijd op eigen gelegenheid onderzoek deed naar de beschuldigingen tegen de van oorlogsmisdaden verdachte Hongaar László Csatáry. Gellért deed zijn onderzoek, omdat het openbaar ministerie naar zijn gevoel weinig haast heeft met de zaak tegen de 97-jarige. “Ze hebben drie maanden gewacht op documenten uit Slowakije. Ik ben er met de trein heengegaan, en heb zelf zowel in diverse archieven gezocht. Dat was een kwestie van een dag.” Dat de Hongaarse autoriteiten weinig animo vertonen om Csatáry veroordeeld te krijgen, blijkt ook uit het feit dat justitie al een jaar op de hoogte is van het feit dat hij in Hongarije woont en de man bovendien jarenlang onder eigen naam in Boedapest leeft. Toen in 1997 bleek dat hij wegens oorlogsmisdaden was veroordee...

Het is pikdonker als we Arad binnenrijden. Niet alleen omdat de nacht gevallen is, maar ook, omdat in deze Roemeense stad geen straatverlichting is, de winkels geen etalagelichten hebben en de inwoners hun gordijnen potdicht houden. Hun huizen worden van overheidswege op 14 tot 16 graden gehouden. Dan hou je de boel wel dicht. Het is 21 december 1989, enkele uren nadat de communistische Roemeense dictator Ceausescu overhaast in een helikopter is gestapt en op de vlucht is geslagen. De opstand van zijn volk heeft Ceausescu totaal verrast, maar wie in de pikdonkere stad van de ene kuil in de andere rijdt, begrijpt al snel waarom Roemenen genoeg hadden van het regiem. We behoren tot de eerste journalisten die het is gelukt de grens over te gaan. De grenssoldaten hebben uren staan aarzelen, maar uiteindelijk de moed gehad om decennia van disciplinering en gehoorzaamheid af te werpen en de slagboom te openen voor het zootje ongeregelde journalisten voor hun douanepost. Het is een beslui...

"Kunnen we jullie helpen?" We hebben de vier mensen minutenlang gadegeslagen terwijl ze door de eindeloze rijen heuphoge mais op ons toekwamen. Eigenlijk hadden we een scheldtirade verwacht van eigenaren die boos op ons waren omdat we met onze ballon midden in hun maisveld zijn geland. Maar de drie mannen en de vrouw die nu voor onze neus staan, met zijn duidelijk niet de eigenaren van dit veld. De walm van alcohol die hen begeleidt, bereikt ons eerder dan zijzelf. De platgeslagen mais kan hen totaal niet schelen. De vrouw is gekleed in een flinterdunne, mouwloze zomerjurk die zo verwassen is dat je kleur en patroon nauwelijks nog kunt herkennen. De jurk doet me aan foto's van werkloze landarbeiders in Amerika in de jaren dertig denken. Haar gezicht ook, trouwens. Ze is mager, en haar halflange donkerblonde haar is sliertig en vet. Ook de drie mannen zien eruit alsof ze wel eens met lege maag naar bed gaan. En als ze ooit wat verdienen, gaat dat waarschijnlijk vooral op a...

Vanaf komend schooljaar wordt bidden verplicht voor kinderen in het Hongaarse stadje   Kisújszállás. In mei besloot de gemeenteraad om alle onderwijsinstellingen – een kleuterschool, twee lagere scholen en een handvol andere instituten – over te dragen aan de baptisten en de gereformeerde kerk. Ouders die geen religieus onderwijs willen, moeten elders een plek voor hun kind zoeken. Dienst in een gereformeerde school Kisújszállás is niet uniek. Sinds het vorig jaar simpeler werd om openbare scholen aan de kerk over te doen, hebben tientallen gemeenten die kans gegrepen om hun krappe budget te ontlasten. Afgelopen schooljaar werden 59 scholen door kerken overgenomen. Het aantal kinderen dat religieus onderwijs volgt, steeg met 22 procent en bedraagt nu zo’n tien procent van alle scholieren. Ouders worden, vaak van de ene dag op de andere, voor het blok gezet. Onderwijzers die niet regelmatig naar de mis willen, kunnen veelal hun biezen pakken. Voor gemeenten mogen financiën de hoofdr...