Verblijfsvergunning te koop

Chinezen in Boedapest

Niet-Europeanen die voor minimaal 250.000 euro aan Hongaarse staatsobligaties kopen, krijgen er een Hongaarse verblijfsvergunning bij cadeau. De Hongaarse regering hoopt zo minder afhankelijk te worden van de internationale kapitaalmarkt, en ook van vervelende voorwaarden die het IMF en de EU aan leningen verbinden. Investeerders krijgen een tijdelijke verblijfsvergunning, maar kunnen na een half jaar al een permanente status aanvragen.
Niemand weet hoeveel mensen interesse hebben, maar er circuleren cijfers van tien- tot achttienduizend gegadigden. Volgens de initiatiefnemers is de wet het resultaat van klachten van diverse Chinese handelsdelegaties dat het te moeilijk is voor Chinezen om een verblijfsvergunning te krijgen. Behalve Chinezen schijnen Vietnamezen, Japanners, Koreanen en Arabieren belangstelling te hebben.
Als de verwachtingen uitkomen, kan dat Hongarije zo'n 2,5 tot 4,5 miljard euro opleveren. Maar critici vrezen voor de gevolgen voor het Hongaarse midden- en kleinbedrijf. Niemand weet wat de omvang van de Aziatische middenstand precies is, maar vooral in de armere wijken van Boedapest en in de provinciesteden is de "Kinai bolt", de Chinese winkel, niet uit het straatbeeld meer weg te denken. Vele duizenden Chinese en Vietnamese ondernemers verkopen goedkope kleding, schoenen en tassen of koffie, thee, wasmiddelen, toiletartikelen, chocola en drank.
"Hun kwaliteit is minder, maar mensen kopen er toch. Veel mensen kunnen zich iets anders niet meer veroorloven", verzucht een schoenverkoper bij het Nyugatistation in Boedapest die het afgelopen jaar talloze Aziatische concurrenten zag opduiken in de onderdoorgang waar hij zijn winkel heeft. Hun schoenen kosten hooguit een kwart van zijn merkschoenen.
Wat Chinezen volgens deskundigen een voorsprong geeft, zijn de goedkope kredieten die ze in eigen land kunnen krijgen. Hongaarse middenstanders maken nauwelijks kans op een banklening, en als ze die wel krijgen, dan alleen tegen rentepercentages van 15 procent of meer.
Maar er zijn andere punten van kritiek. Critici vrezen dat Hongarije een toegangspoort tot Europa wordt voor de Chinese onderwereld, of dat via de aankoop van staatsobligaties geld witgewassen wordt.
Het ministerie van binnenlandse zaken wuift de zorgen weg. Van de aanvragers zal net als bij anderen die zich in Hongarije willen vestigen, gecontroleerd worden of ze een strafblad hebben. Al zegt het niet hebben van zo'n strafblad natuurlijk niet dat iemand geen banden heeft met een criminele organisatie zoals de Chinese triades.

Overigens is Hongarije bepaald niet het enige EU-land dat in tijden van crisis met verblijfsvergunningen kapitaal hoopt te lokken. Spanje wil mensen die voor minimaal 160.000 euro aan Spaans onroerend goed kopen een verblijfsvergunning geven, in de hoop zo de totaal gestagneerde onroerendgoedmarkt weer vlot te trekken. Griekenland en Bulgarije hebben plannen om investeerders te lokken die geld willen steken in een lokaal bedrijf. Een investering van twee tot drie miljoen euro in een bedrijf, levert ook in Oostenrijk een verblijfsvergunning op, net trouwens als in de Verenigde Staten.
Je zou verwachten dat de EU iets te zeggen heeft over zulke plannen, want wie eenmaal een verblijfsvergunning voor één EU-land heeft, kan dankzij het Schengenverdrag ook naar andere landen reizen. Maar Brussel wil, of beter kan in deze kwestie niets zeggen. "De leden beslissen zelf onder welke voorwaarden investeerders van buiten de EU in hun land kunnen verblijven", aldus Tove Ernst, woordvoerder van de Europese Commissie.