Runa Hellinga - Media

Op een haar na af... Zachtjes en zonder er ruchtbaarheid aan te geven schijnen ze in Vác het betaald parkeren afgeschaft te hebben. Toen de Donau een paar weken geleden overstroomde, werden de parkeerautomaten uitgeschakeld, om bewoners van de oever de kans te geven hun vehikel gratis droog te parkeren. Dat ze niet meer zijn aangezet, is geen foutje, maar beleid: onderdeel van het feit dat ze de witte olifant van Vác ten grave hebben gedragen. Wat moeilijk is, want die witte olifant (een mooie Engelse term voor iets dat klauwen met geld heeft gekost en dat de eigenaar zich eigenlijk niet kan veroorloven) ligt onder de grond, al jaren. Midden in het centrum, op een steenworp afstand van het fraaie hoofdplein, bevindt zich wellicht de lelijkste plek van het stadje: een braakliggend bouwterrein waaronder zich een drie verdiepingen tellende parkeergarage met 300 parkeerplaatsen verschuilt. Waarom een stadje van zo'n 34000 inwoners een parkeergarage van die omvang nodig heeft, mag Joost...

Op 8 juli wordt Gyula Horn, de man die de schaar in het IJzeren Gordijn zette, in Boedapest 1992: Russische troepen verlaten Hongarije begraven. Horn wordt bijgezet op de Kerepesi- Erebegraafplaats, waar alle grote Hongaren tegenwoordig een plek. Oppositiepartij DK heeft burgemeester István Tarlos gevraagd een straat te benoemen naar de man die in het Westen algemeen erkend werd vanwege zijn rol in de val van het communisme, maar die in Hongarije door velen als communist wordt verguisd. Een kopje kamillethee. Daarmee begon de Hongaarse minister van buitenlandse zaken Gyula Horn de dag waarop hij in september 1989 feitelijk een einde maakte aan het communistische Oostblok. Zoals iedere morgen. Hongaren beschouwen kamillethee als panacee voor alle kwalen en ooit had een arts hem een ochtendlijk kopje aangeraden. Het was zo’n gewoonte geworden dat hij niet meer zonder kon. Horn is de geschiedenis ingegaan als de man die in juni 1989 letterlijk de schaar in het IJzeren Gordijn zette. Maar ...

"De l*l van de ho*rengod". Dat kreeg een vriendin naar van me naar haar hoofd geworpen toen ze haar buurvrouw vriendelijk vroeg de kat even een half uurtje binnen te houden, tot de pas gewassen gordijnen waren weggewerkt. Stel je een tachtigjarige, fragiel ogende dame met jampotjes van brillenglazen en wat warrig haar voor, en je hebt een vrij accuraat beeld van de spreekster van deze krachtige scheldkanonnade. Ooit, lang geleden, verbeeldde ik me dat de Hongaarse gesprekken om mij heen allemaal enorme diepgang hadden. Dat was niet zo'n wonder, want ik verstond geen woord van de taal, maar de Hongaren die ik ontmoette, waren altijd vol van hun geschiedenis, hun cultuur, hun dichters. Een volk dat daar zo bewogen mee omging, had vast het ene interessante gesprek na het andere. Dat beeld werd bevorderd door onze Hongaarse lerares, directrice van een gymnasium en een vrouw waarmee ik nooit een saaie, platte conversatie heb gehad. En die ook niet erg geneigd om ons in te wijd...

De modder te lijf Wat achterblijft na een overstroming zijn zandzakken, en modder. Veel fijne, gladde modder die na een dag of wat in heel veel fijn stof verandert. Gisteren zijn ze op de stoep aan de overkant begonnen die modder op te ruimen. Er kwam een klein spuitwagentje, dat de stoep nat spoot. En daarachter een man met een schep, die al krabbend wat modder aan de kant schoof. En dan, van de andere kant, weer dat spuitwagentje. En weer die man. En weer dat spuitwagentje. En weer die man.... In de loop van de ochtend kwam het eerste vrachtwagentje met zandzakken. Gevolgd door een enorme wolk stof. Het vrachtwagentje dumpte zijn zakken op een parkeerterrein verderop. De vraag is nu wat er met al die zakken, 400.000 alleen al hier in Vác, moet gebeuren. Zo'n overstroming maakt het nodige los aan bezonken zware metalen, rioolafval en weet ik niet wat, en dat zand geldt als licht chemisch afval. Het kan overigens wel worden hergebruikt, maar alleen voor klusjes waar het vervolgens ...

Modder en vieze poten Op de markt kom ik de buurman van een paar huizen verderop tegen. Hij ziet er doodmoe uit. Hij is bijna twee dagen achter elkaar op de been geweest, vertelt hij, om zijn huis droog te pompen. Tevergeefs: het water kwam tussen de zakken door de voordeur naar binnen, maar ook van onder de grond: zijn huis ligt zo laag, dat het grondwater tussen de vloer en de muren door naar binnen drong. Parket kapot, scheuren in de muren. Allemaal zaken die ons bespaard zijn gebleven. Dat ons huis iets van een meter hoger op de helling ligt, maakte alle verschil. We hebben gisteren al het plastic en de zakken uit de poort verwijderd. Een zwarte streep vuil op de muur op pakweg dertig centimeter hoogte geeft aan tot waar het water heeft gestaan. We gaan er een tegeltje plakken: overstroming 2013, 8,04 meter. Verder ziet de muur er prima uit. Dit moet liever niet te vaak gebeuren, maar het is prettig om te weten dat ons huis een forse overstroming kan hebben. De straat  is doods...

Net weer zichtbaar: de paaltjes Zoals alle dagen afgelopen week ben ik veel te vroeg wakker geworden, en een blik uit het raam is het eerste wat ik doe 's ochtends. De bollen van het hek van het park aan de overkant, gisteren nog onder water, zijn weer zichtbaar. Tien centimeter is de Donau afgelopen nacht gedaald. En we hebben het binnen droog weten te houden. Komende nacht zal ik beter slapen, weet ik nu al. Ik zie een ringslang tegen de stroom in zwemmen en een rustplek zoeken tussen de ondergelopen planten van onze voortuin, zijn koppie net boven het water. Wat betekent zo’n overstroming eigenlijk voor de fauna, vraag ik me plots af. Slangen, eenden, kikkers: zelfs al kunnen ze zwemmen, ergens moeten ze toch een keer rusten? Om over eten maar te zwijgen. Een eekhoorn kan nog de boom in, ratten en muizen ook, maar in het ondergelopen natuurgebied niet ver van ons vandaan leven everzwijnen, vossen, klein wild. Er zijn daar her en der wat verhogingen, kunstmatige heuveltjes die te...

Oproep tot evacuatie Ook een leek kan zien dat de Donau voor ons huis niet of nauwelijks nog stijgt. Het water staat in onze poort, maar het huis is droog. Kortom, in Vác hebben we het ergste gehad, denken we, als we ’s ochtends twee mannen in waterdichte overalls in onze richting zien waden. De hele straat wordt opgeroepen voor een bijeenkomstop in het stadhuis. Waarover? Geen idee, zeggen ze. Mij bekruipt een duister vermoeden: ze zullen ons toch niet te elfder ure evacueren? Wel dus. In het stadhuis wachten ons de burgemeester, de commandant van de rampendienst en een formulier dat meldt dat deze evacuatie verplicht is en waarop we kunnen kiezen voor gemeentelijke, of eigen noodopvang. Overdag mogen we thuis zijn, maar daar slapen is verboden. Althans, dat geldt voor vrouwen en kinderen. Mannen mogen blijven om een oogje in het zeil te houden. En de politie zal onze huizen trouw bewaken. De vraag waarom, juist nu de Donau gaat dalen, wordt beantwoord met een “omdat wij dat besloten ...

Gefrustreerde kat Max, onze gecastreerde kater, heer en meester over het park voor ons huis, heeft er genoeg van. Vol onbegrip dat we zijn normale uitgang met zandzakken hebben geblokkeerd, klautert hij moeizaam over het hek. Aan de andere kant bekijkt hij, zittend op zo'n zak, de watermassa voor ons huis met verbijstering. Vervolgens komt hij binnen zijn frustraties kenbaar maken. Een boze Max is geen erg vriendelijke kat. Hij klauwt, hij geeft onze andere kat op haar donder. Maar wij kunnen er ook niets aan doen. En een uur later vinden we een dode kikker in huis. Er valt blijkbaar nog steeds iets te jagen. Aan het eind van de middag zwemt er een ringslang in onze poort. De zandzakbarrière is weliswaar anderhalve meter hoog, maar dat belemmert het water - en slangen klaarblijkelijk - niet om op de een of andere manier de poort binnen te dringen. Vervelend? Een ringslang is niet giftig en kan me niet van slag brengen, die vind ik vooral interessant. Maar wat dat water betreft, dat...

Vrijdagmiddag, in vogelvlucht (foto Vaconline) Vrijdagochtend kwart voor zes ‘s ochtends kruipt de onrust bij ons in bed. “Eigenlijk wil ik dat plastic nu gaan aanbrengen,” zegt Henk. Hij is van plan om de hele benedenverdieping met plastic te bekleden. De enorme stapels zandzakken van de buren lijken plots zo gek niet meer. Alle berichten over het water gaan alleen maar over hoog, hoger, hoogst. De hoogste waterstand in 500 jaar. Even later is hij met lappen landbouwplastic in de weer. Met droge voeten, nog net. ‘s Nachts heeft de Donau de onderkant van onze voortuin bereikt. Kolkend stroomt het water de kelder van de buren in. Wij hebben geen kelder, dus dat probleem hebben wij gelukkig niet. Op weg naar Boedapest ontmoet ik een buurman die briest over de gemeente die ons stuk straat min of meer aan zijn lot heeft overgelaten door er geen nooddijk te bouwen. Ik lanceer een idee waarmee ik al dagen loop: een gezamenlijk buurtactie om te zorgen dat dat volgende keer anders gaat. Als he...

Ergens woensdagavond schudde de aarde. De bakkersvrouw heeft het ook gevoeld. Geen grote beving, 4,3 op de schaal van Richter, en het epicentrum was 10 kilometer verderop. Maar goed, alsof een overstromende Donau voor de deur niet voldoende is voor één dag. We zitten inmiddels achter een wal van zandzakken. De buurt heeft het er niet bij laten zitten dat we officieel geen bescherming kregen en zelf wat georganiseerd. Overal liggen bergen zand, stapels zakken en rollen landbouwplastic. Gekregen van mannen van de rampendienst die ook niet snapten waarom er in onze straat geen tijdelijke dijk wordt gebouwd, terwijl een paar honderd meter verder een dam van twee meter hoog en zeker twee meter breed is verrezen. Bij de buren is een enorme wal van zandzakken verrezen. Ik hoop dat hun inschatting overdreven is, want onze stapel is aanvankelijk aanzienlijk lager. Te laag misschien, vind ik, en dat leidt tot wat discussie. De nieuwe piekvoorspelling van de hydrologische dienst geeft de doorslag...

Scholieren bij het zandzakken vullen Zeven meter tachtig, meldt de website van Hydroinfo vanmorgen. Dat is de maximale stand van de Donau komende zondag in Vác. De hoogste waterstand ooit, en zonder maatregelen staat de rivier straks in onze poort. Maar als ik het van de zonnige kant bekijk: 7,80 is een paar centimeter minder dan de voorspelling van dinsdag. Sinds een paniekerig telefoontje van een Duits familielid afgelopen zondag over overstromingen in Passau interesseert weinig mij zozeer als de waterstanden van de Donau die vijftig meter van ons huis langs stroomt. Haar advies om onze spullen van de benedenverdieping omhoog te sjouwen, is nog steeds wat voorbarig. Maar hoe verder het water van de drempel van de voordeur wegblijft, hoe liever het me is. Wonen aan de Donau heeft veel charmes. Het is een prachtige rivier met schitterende natuur en zelfs op de meest grijze dagen is er wel iets te beleven. Maar rivieren overstromen, en ons huis ligt weliswaar op een helling, maar toch n...

Toen de voetbalclub Győri ETO onlangs voor het eerst in iets van dertig jaar de Hongaarse voetbalkampioenschappen won, dacht de fanclub iets aardigs te doen voor de spelers. Daarom hingen de fans een spandoek op met de tekst "meerdere naties, één team, dank jullie". Niets mis mee, toch? Iedereen weet dat in het professionele voetbal nauwelijks, als al, nog een team bestaat dat alleen spelers van de eigen nationaliteit heeft. Bij Györ lopen maar liefst spelers uit tien landen rond. En die hebben de ploeg toch maar mooi naar het erepodium geschopt. Een goed voorbeeld van de voordelen van internationale samenwerking. Maar een deel van de fans wilde daar niet aan herinnerd worden. Vooral het feit dat ook de vlaggen van de betrokken naties werden getoond, was tegen het zere been. Want een deel van die landen - Roemenië, Slowakije, Servië, Kroatië - waren ooit, deels althans Hongaars, en ieder van die vlaggen was voor hen een klap in het gezicht van Hongarije. Het spandoek leidde t...