Runa Hellinga - Media

Het vernieuwde Kossuth tér Het kan niet op, dezer dagen. Je kunt je in Hongarije niet omdraaien, of er is weer wat geopend. Vrijdag de nieuwe metrolijn 4 in Boedapest, eerder die week maakte premier Viktor Orbán bekend dat Hongarije de helft van de Seuso-schat terug had gekocht (oké, geen opening),, op 15 maart werd het hernieuwde Kossuthplein voor het parlement ingewijd en midden volgende week gaat de vernieuwde Várkert Bazár op de helling van de burchtheuvel open. Dat wil zeggen, de bazaar wordt weliswaar geopend, maar echt af is die nog niet. De bouwwerkzaamheden worden naar verwachting pas in augustus afgerond. Maar ja, dan zijn er geen verkiezingen. De opening van de metro is trouwens ook maar net gelukt. Ingenieurs en IT'ers hebben zich afgelopen weken het zweet gewerkt om de testritten af te ronden en de parkeerplaatsen van de P&R-voorziening zijn nog niet af. Dat de lijn echt open zou gaan, werd slechts enkele dagen van tevoren bekend bekend gemaakt. Maar de metro rijdt...

Dood spiegeltje De buurman staat voor de deur. "Iemand heeft jullie buitenspiegel eraf gereden," zegt hij. Weet ik, mompel ik, dat is twee dagen geleden gebeurd. Maar dat bedoelt hij niet. Onze buitenspiegel, inmiddels met duct tape vastgeplakt in afwachting van een nieuwe, is er wéér afgereden. Twee keer in twee dagen, in een straat waar zes jaar lang niets gebeurd is met onze auto. In ieder geval hoef ik me niet op te winden, ditmaal. Dat ding was toch al kapot. De eerste keer was de man die het gedaan heeft, netjes gestopt. Hij had de spiegel en alle schroefjes bij elkaar gezocht en die samen met zijn naam, adres, een verontschuldiging en de belofte het via de verzekering af te handelen, op de kap van de auto achtergelaten. Voorlopig moet hij zich nog melden om zijn belofte waar te maken, maar in ieder geval, de intentie om het netjes te doen is er, en wij kunnen hem ook bellen. Deze keer was de dader doorgereden, na de buitenspiegels van nog drie auto's te hebben gera...

Nieuwe Oekraïens-orthodoxe kerk naast oude Hongaarse Het is een bekende mop in Transkarpatië. “Ik ben geboren in Oostenrijk-Hongarije en ging in Tsjecho-Slowakije naar school. Mijn eerst kind werd in Slowakije geboren, mijn tweede in Hongarije en mijn derde in de Sovjet-Unie. Ik krijg een Oekraïens pensioen. “Goh, waarom bent u zo vaak verhuisd?” “Verhuisd? Ik woon mijn hele leven al in dit huis.” De mannen op het bankje in Szürte, een dorp in het Oekraïense Transkarpatië net over de Hongaarse grens,  zijn te jong om in Oostenrijk-Hongarije geboren te zijn. Maar ook zij waren al eens Tsjechisch, Hongaars, Sovjet en nu Oekraïens staatsburger. Voor Szürte verandert dat weinig. De bevolking ziet zichzelf als Hongaars en de mannen spreken niet eens een andere taal.“Wat de hoge heren beschikken, gebeurt nu eenmaal,” zegt een van hen schouderophalend op de vraag hoe hij denkt over de gebeurtenissen in Oekraïne en op de Krim. Ze kennen de onrust in het land alleen uit de krant. Bezorgd? “...

Een vakantiekiekje in Hongarije kan Hongaars vakantiealbum? een dure grap worden. Althans, als je de mensen die erop staan, niet vooraf hebt gevraagd of ze het erg vinden om op de foto te komen. Volgens het nieuwe burgerlijk wetboek dat op 15 maart werd ingevoerd, is het verboden mensen te fotograferen die daar niet uitdrukkelijk mee hebben ingestemd. Nergens. Niet thuis, niet in een café, en niet op straat. Zelfs niet, als de foto enkel en alleen voor je eigen fotoalbum bestemd is. Ook Zweden heeft sinds een jaar een wet die bepaalt dat je toestemming moet vragen als je mensen in private situaties fotografeert. Wie op een Zweeds verjaardagsfeestje ongevraagd zijn gasten op de plaat zet, kan daar problemen mee krijgen. De Hongaarse wet gaat veel verder. Als iemand zomaar je foto binnenwandelt terwijl je het parlement in Boedapest staat te fotograferen, kan die persoon in principe een schadevergoeding eisen. De eerlijkheid gebiedt te zeggen: als toerist zul je daar zelden last van hebbe...

Het duurt een tijdje voor ze me opvallen, de bankjes in Tornyospálca. In andere dorpen hier in de uiterste oostpunt van Hongarije heb ik ze ook gezien, maar dit dorp heeft ze tot kunst verheven. Voor vrijwel iedere tuin staat op straat een bankje. Je ziet het hele dorp op zwoele zomeravonden gezellig op straat zitten en met elkaar babbelen. Net als de drie oude mannen die ik samen op één van die bankjes aantref, genietend van het onverwacht milde weer in maart. Het is een mooi ding, die bankjes, beamen ze, maar vroeger maakten mensen er veel meer gebruik van. Het zijn tegenwoordig vooral gepensioneerden zoals zijzelf die je op de bankjes aantreft. Logisch natuurlijk, want andere mensen moeten overdag werken, maar de jongeren zitten tegenwoordig liever in het dorpscafé dan buiten op een bankje. Maar in de zomer is het drukker op de bankjes dan nu, dat wel. Dan komt er een borrel bij en dan leggen ze een kaartje. "Dat is onze vakantie, mensen hier hebben geen geld om naar het Balato...

Direct van de boer Ik ben erg voor het inzamelen van afval, en wij hebben tegenwoordig aparte bakken voor glas, papier en plastic. We brengen alles om de zoveel tijd naar het inzamelpunt voor gescheiden afval. Behalve composterend materiaal, want dat gaat op onze composthoop. Dat is niet alleen goed voor het milieu, maar zeker ook voor onze portemonnee. We betalen tegenwoordig per hoeveelheid opgehaalde vuilnis. We weten de boel aardig in te perken, want onze vuilnisbak maar één keer in de drie weken vol. Ik vind het vooral verbijsterend om te zien wat je aan afval bespaart als je plastic verpakkingsmateriaal apart inzamelt. Maar wat zeker ook helpt, is het feit dat we een markt om de hoek hebben. Daar zie je de andere oplossing voor het afvalprobleem: gewoon geen afval produceren. Er wordt in dit land echt veel minder weggegooid dan in Nederland. En veel meer hergebruikt. Niet in supermarkten, uiteraard. Maar wel in dorpen en op de markt. Neem eieren. Op de markt staan tal van eierver...