Eenzaam protest bij de Hongaarse televisie

Navarro voor zijn camper

Het protestkamp van Balász Nagy Navarro ligt er verregend bij. Zijn caravan is rommelig. Maar binnen is het warm en hond Chippie is blij met gezelschap. Navarro ook trouwens, want de dagen zijn best lang. Inmiddels meer dan 870 dagen geleden begon hij zijn protestactie voor het gebouw van de Hongaarse publieke omroep MTV. Aanleiding was een opdracht om het gezicht van Zoltán Lomnici, voormalig hoogste rechter en een criticus van de regering Orbán, digitaal weg te poetsen uit een nieuwsreportage.

Het was een censuurmaatregel die in het stalinistische Hongarije niet zou hebben misstaan. Navarro, behalve journalist ook vakbondsman, eiste het ontslag van de verantwoordelijken. Toen dat niet gebeurde, begon hij samen met collega’s een hongerstaking. Twee jaar en vijf maanden later heeft hij geen enkele illusie dat de verantwoordelijken van de censuurmaatregel ooit rekenschap zullen moeten afleggen. Na Lomnici volgden nieuwe schandalen. Toen Hongarije in 2012 een nieuwe grondwet kreeg, organiseerde de oppositie een demonstratie. MTV-kijkers zagen beelden van een enkele demonstrant in een vrijwel lege straat. Wie naar andere zenders keek, zag vele tienduizenden mensen, de grootste betoging tot nog toe tegen deze regering.

Maar iemand moet blijven protesteren tegen de gang van zaken bij de publieke omroep, vindt Navarro. Toen de zaak zich voortsleepte, kocht hij een camper en zette die tegenover het tv-gebouw als onderdak voor hemzelf en de pakweg twintig medestanders die hem steunen. "Als wij het niet doen, wie dan wel?" Oppositiepolitici laten het schandelijk afweten, zegt hij. Die zijn blij met ieder optreden dat hen wordt gegund. Alleen oud-premier Ferenc Gyurcsány boycotte MTV voor de verkiezingen nadat de zender een twintig seconden durende samenvatting van zijn persconferentie liet volgen door een minutenlange reportage over alle fouten van zijn regering. Maar die boycot is te weinig en te laat, zegt Navarro.

Op 6 april waren de Hongaarse verkiezingen. De publieke omroep was de enige zender waar partijen reclame kunnen maken. Theoretisch konden dat ook op commerciële zenders, maar alleen als die bereid waren om prime time gratis zendtijd ter beschikking te stellen. Navarro verbaast zich erover dat oppositiepolitici niet op hun achterste benen zijn gaan staan. “Op zo'n manier mochten alle partijen achter elkaar, in één minuut hun zegje doen, waar niemand naar kijkt. Daarna kreeg de regering weer alle ruimte.”

Kort na begin van hun actie werden Navarro en zijn collega’s ontslagen. Officiële reden was hun optreden bij een oppositiebijeenkomst waar ze zich negatief over premier Viktor Orbán zouden hebben uitgelaten.  Dat mag een journalist van de publieke omroep niet. Navarro vocht zijn ontslag aan bij de arbeidsrechter. Een collega heeft haar zaak al gewonnen. Al gauw bleek namelijk dat ze zelfs nooit aanwezig was geweest bij de gewraakte oppositiebijeenkomst. Daarna had de rechter weinig interesse voor andere argumenten van MTV.

Het is slechts een van vele rechtszaken rond de actievoerders. Tot nu toe hebben ze alles gewonnen. MTV klaagde hen aan wegens laster, nadat ze hadden gezegd dat ze met geweld door de beveiligingsdienst waren verwijderd. Het tv-station verloor, mede omdat de politie de lezing van de actievoerders bevestigde. Een demonstratieverbod wegens verkeershinder haalde het niet, omdat je zo volgens de rechter iedere demonstratie kan verbieden. MTV klaagde over misbruik van privébezit, omdat de actievoerders bivakkeerden onder een overkapping voor de ingang van het tv-gebouw. Maar volgens de rechter ging het openbaar toegankelijk terrein.

Navarro ziet zijn eigen zaak voor de arbeidsrechter nog steeds met enig vertrouwen tegemoet. “De rechtelijke macht is gelukkig nog steeds onafhankelijk. Oudere rechters zijn met pensioen gestuurd om kritische mensen te lozen. Een familievriendin van de premier is administratief de baas van alle rechters geworden. Maar die maatregelen werken averechts. Volgens mij vinden ook veel jongere rechters het onaanvaardbaar dat de regering zich probeert in te mengen in hun onafhankelijkheid.”  Gelukkig, constateert hij, is Hongarije nog geen Oekraïne. “En laten we hopen dat we dat nooit worden.”