Eindexamenperikelen VI: Onverstaanbaar Engels

Schriftelijk eindexamen

Hongaarse eindexamenkandidaten gingen afgelopen week in protest de straat op. De reden: het Engelse eindexamen op hoog niveau. Of beter gezegd, het luistergedeelte van dat eindexamen, want dat was volgens hen min of meer onverstaanbaar. Het regende klachten uit het hele land en een Facebooksite over de kwestie hadden binnen de kortste keren 3500 volgers. Niet niets, gezien het feit dat een kleine 10.000 leerlingen het examen deden. Maar volgens het ministerie was er niets aan de hand. Er komen gewoon keurig sprekende Britten aan het woord die standaard Engels spreken. Waar zeuren ze over, die eindexamenkandidaten?

Niet over het Britse accent. Wel over de kwaliteit van de geluidsopname. In een tijd dat je voor een paar tientjes een digitale recorder kunt kopen waarmee je uitstekende opnames kunt maken, waarin trouwens bijna iedereen op zijn smartphone zo'n recorder bij zich heeft, krijgen eindexamenkandidaten in Hongarije een opname voorgeschoteld die klinkt alsof hij dertig jaar geleden met de goedkoopste walkman die toen op de markt was in een badkamer in elkaar is gezet. Wat zeker niet helpt, is dat de opnames ergens vooraan in het lokaal op een geluidsinstallatie worden afgespeeld. Een van de eisen van de demonstranten was dan ook dat de kandidaten in het vervolg een koptelefoon krijgen. Supermodern.

Dat het om het eindexamen op hoog niveau gaat, is extra vervelend, omdat juist die eindexamens belangrijk zijn voor de punten die je nodig hebt om toegelaten te worden tot de universiteit. Een mazzeltje dus voor onze zoon dat hij dat Engelse examen een jaar geleden al heeft gedaan. Hij had toen een topscore. Niet dat hij daar veel aan heeft, overigens, want hij wil in Nederland studeren, en de universiteit daar had geen vertrouwen in de kwaliteit van het Hongaarse Engelse eindexamen, ook niet het examen op verhoogd niveau. Hij moest hoe dan ook een apart Brits certificaat halen.

Maar goed, de eindexamens zijn dus in volle gang, en dat zie je in het straatbeeld: allerlei jongeren die een wonderlijke voorkeur lijken te hebben voor veel te warme donkere pakken met witte overhemden en stropdassen. Bij de gewone eindexamens gaat het nog wel. Die worden op zijn eigen school gehouden, en als hij maar netjes komt, is het goed. 

Maar juist bij de eindexamens op verhoogd niveau, de zwaarste vakken dus, zijn de kledingeisen streng. Die doe je op een andere school, en daar word je geacht tiptop te verschijnen. Geen idee wat ze doen als je in korte broek aankomt. Je uitsluiten? Onze zoon zat deze week te puffen in zijn nette pak in een veel te warm lokaal, en had halverwege de ochtend knallende koppijn. 

Zijn klassenlerares had ons uitvoerige instructies gegeven hoe we onze kinderen moeten voorbereiden op zo'n examendag. Een stevig ontbijt met eieren en spek (best lastig, want die examens beginnen om acht uur en ze moeten om half acht op school zijn, krijg voor die tijd maar eens een stevig ontbijt in een slaperige net-niet-meer-puber), een broodtrommel mee met daarin behalve een sandwich ook druivensuiker en chocolade voor een extra energiestoot, en voldoende te drinken. Maar volgende keer stop ik er een aspirientje bij.

Afgezien daarvan moet ik bekennen dat ik deze eindexamenperiode verrassend ontspannen vind, niet in de laatste plaats omdat Hongaarse scholieren maar erg weinig eindexamenvakken hebben. Je mag er meer doen (onze zoon doet er, met de twee examens die hij eerder al haalde, in het totaal zes), maar vijf is het minimum, en velen houden het daar ook op. Hongaars, geschiedenis, wiskunde en één vreemde taal zijn verplicht, en dan moet je er nog één vak bij kiezen. 

Wie naar de universiteit wil, moet afhankelijk van de gekozen studie één of twee vakken op verhoogd niveau doen. De hele maand mei is uitgetrokken voor de schriftelijke examens, wat betekent dat je in vier weken vijf keer een examen moet doen. Dat de schriftelijke examenperiode zo lang duur, komt omdat je in de raarste vakken eindexamen kunt doen, inclusief bijbelkennis, basiskennis boomkweekkunde en kennis van de cultuur van nationale minderheden. Volksmuziek hebben ze dit jaar afgeschaft als vak. Dat is vervangen door kennis van de volkscultuur. 

Vijf vakken om de rest van je leven mee te beginnen. Echt veel is het niet, vind ik. Als je dan een foute keuze maakt, en je blijkt bomen snoeien later bijvoorbeeld niets te vinden, dan heb je toch behoorlijk pech.