Eindexamenperikelen: het verhaal van B.

Na zes jaar school zit het erop. De klassenleraar heeft diverse malen tranen geplengd over het afscheid van de klas. Ik overdrijf niet. Als je zes jaar lang met 35 jongeren optrekt, hen ziet opgroeien van brugpiepers tot studenten, ieder jaar een of twee keer een weekend met hen op stap gaat en elke week een klassenuur hebt waarin je hun problemen bespreekt, dan weegt zo'n afscheid zwaarder dan wanneer 'klassenleraar' een soort vage verantwoordelijkheid is voor leerlingen die je af en toe een keer ziet langskomen. Hij wil hierna niet nog een keer de verantwoordelijkheid voor een klas, hij vindt het afscheid te moeilijk. Maar hij wil heel graag af en toe een mailtje van hen krijgen, heeft hij gezegd.
Afgelopen week hebben wij hebben de eindafrekening gekregen van de moeder die zich de afgelopen jaren heeft bekommerd om de financiële kant van de zaken. Het eindexamen heeft de klas als geheel een kleine 3500 euro gekost. Honderd euro per leerling, best te overzien als je niet meerekent dat we daarnaast danslessen, toegangskaartjes voor het eindexamenbal en de kosten van professionele foto's hebben moeten bekostigen. Van die 3500 euro is haast de helft opgegaan aan afscheidscadeaus voor de leraren. Geen idee wat de meesten hebben gekregen, maar de klassenleraar ging met behalve een fotoalbum naar huis met een forse speelgoedboot vol barbecuevlees (hij is dol op roeien).
Het goede nieuws was: er was nog geld over in de klassenpot, een dikke 200 euro. Dat geld gaat, op voorstel van de moeder die het beheert, naar B., een van de leerlingen. Niemand die daar tegen protesteerde. B. heeft het geld meer dan verdiend.
Hij is wees. Sinds zijn ouders zijn omgekomen in een auto-ongeluk toen hij nog vrij klein was, leeft hij bij zijn grootouders. Vorige zomer overleed zijn grootvader onverwacht. Sindsdien is B. alleen met zijn blinde en half verlamde grootmoeder. Dat betekent dat het hele huishouden in dit eindexamenjaar op B.'s schouders neerkwam.
Heel af en toe kneep hij er een uurtje tussenuit om met zijn vrienden een hamburger te eten, maar de meeste dagen spoedde hij zich, zodra de school uit was, naar huis, om boodschappen te doen, schoon te maken en te koken. Desondanks legde B., een briljante leerling, een van de beste examens van de klas af. Voor de lol deed hij zelfs meer vakken dan wettelijk verplicht.
Veel hamburgers kan B. zich niet veroorloven, want zijn grootmoeder en hij leven van iets van driehonderd euro, het minieme gehandicaptenpensioentje dat zij krijgt en een paar tientjes kinderbijslag. Door de dood van de grootvader viel diens pensioen, vast ook geen vetpot, weg.
Dan hakt zo'n eindexamen erin. Voor B. dus geen nieuw eindexamenpak. Hij is klein, de kleinste jongen van de klas, en een afdankertje van iemand anders was nog wel te vinden. Bij het eindexamenbal zat hij op de bank, want geld voor danslessen had hij niet. De overige kosten, zoals zijn bijdrage aan de cadeaus voor de leraren, het eindexamenbanket, de klassenfoto, hebben de ouders van de andere leerlingen onderling verdeeld.
Ergens begin dit jaar kregen we een mailtje van de klassenleraar, waarin hij het verhaal van B.'s grootvader uit de doeken deed en de klas om steun vroeg. Sindsdien betaalt iedereen maandelijks 500 forint als ondersteuning van B. Misschien geen wereldbedrag, maar gezien het minieme inkomen waarvan hij en zijn grootmoeder moeten leven, een welkome ondersteuning. En, zoals onze zoon, die met hem bevriend is, zei: "Het zal nog niet makkelijk zijn om hem dat geld aan te laten nemen. Hij is erg trots."
Misschien nog belangrijker is dat de klassenleraar zijn contacten met oud-leerlingen heeft aangesproken. B. weet nu al dat hij tijdens zijn studie hij een bedrijf van een van die oud-leerlingen een baantje heeft dat hem door de studie heen kan helpen. Ik moet bekennen, ik heb echt geen idee meer hoe mijn klassenleraar heette. Maar ik weet zeker dan mijn zoon en zijn medeleerlingen dat over dertig of veertig jaar nog precies weten. Kom maar eens om zo'n man.