Land zonder sociale voorzieningen
 |
| Werkverschaffing. Foto: Pester Lloyd |
Volledige werkgelegenheid klinkt als een nobel streven, zonder enige twijfel. Nieuw is het idee niet: in het communisme was er ook sprake van volledige werkgelegenheid en werkplicht. Uitkeringen bestonden niet. Onzinnige baantjes daarentegen bij de vleet, want zinnig, goed betaald werk creëren voor iedereen, dat is tot nu toe nog niemand ter wereld gelukt. Internetsite Index deed afgelopen week uitvoerig onderzoek naar de resultaten van het Hongaarse publieke werkprogramma en hun conclusies stemmen niet vrolijk.
Die werkverschaffing is om te beginnen bepaald geen baan waar je wel bij kunt varen. Je verdient iets van er 150 euro per maand, de helft van het minimumloon. Het is ook geen aanzet om uiteindelijk in een reguliere baan aan de slag te gaan, zoals de bedoeling was van sociologe Zsuzsanna Hegedüs, het brein achter het plan. Recente onderzoeken wijzen eerder op het tegendeel. Hoewel de werkloosheid volgens de officiële cijfers is gedaald, is de armoede in Hongarije de afgelopen jaren dramatisch gestegen. Het aantal armen is gestegen van 2,92 miljoen in 2008 naar 3,3 miljoen nu. En dat op een bevolking van 10 miljoen mensen. Armoede in Hongarije is iets anders dan armoede in Nederland. Het betekent voor zeer veel mensen een huis dat 's winters niet gestookt wordt en kinderen die het bij winters van min 15 of min 20 moeten doen zonder winterkleding en die regelmatig zonder eten naar bed moeten. Oh ja, en op het illegaal kappen van hout staat gevangenisstraf.
De werkverschaffing blijkt voor de meeste mensen die erin zitten een doodlopende weg. Ze zijn ongeschoold of hooguit zeer laag opgeleid en de enige manier waarop ze een echte baan zouden kunnen krijgen, is scholing. Maar als je de hele dag aan het werk bent, komt het niet van bijscholen. Ook niet van solliciteren, trouwens. Volgens een onderzoek van de Hongaarse Academie van Wetenschappen vond in 2011-2012 zo'n 18 procent van de mensen in een werkprogramma een echte baan. Inmiddels is dat cijfer gedaald naar 13 procent.
Daarbij speelt lage opleiding niet de enige rol. Veel gemeenten laten hun straten en plantsoenen liever onderhouden door goedkope arbeidskrachten uit de werkverschaffing dan door reguliere straatvegers en tuinlieden die dubbel zoveel kosten. Sterker nog, in een behoorlijk aantal gemeenten zijn reguliere banen simpelweg wegbezuinigd en vervangen door mensen uit het publieke werkprogramma, met een beetje pech dezelfde mensen die het werk daarvoor als echte baan deden. Gemeenten zijn dan ook lang niet altijd blij als die mensen proberen echt werk te zoeken. Dat verklaart waarschijnlijk mede waarom er zo bitter weinig terechtkomt van de scholingsprogramma's die bij de introductie van de werkverschaffing werden beloofd.
Veel mensen in de werkverschaffing hebben het simpelweg veel te druk om ander werk te zoeken. Omdat je van 150 euro niet kunt leven, klussen ze er vaak zwart bij. Werkdagen van 12 tot 14 uur zijn in zo'n geval geen uitzondering en dan blijft er voor solliciteren weinig tijd over. Een ander probleem is volgens de studie van de Academie van Wetenschappen dat veel mensen met een uitkering simpelweg het geld niet hebben voor het buskaartje waarmee ze naar een sollicitatiegesprek zouden kunnen gaan.
De werkloosheid is volgens officiële statistieken de afgelopen jaren fors gedaald. Met 7,6 procent lijkt Hongarije op Europees niveau bepaald niet slecht te scoren. Maar wie in de werkverschaffing zit, is volgens de statistieken gewoon een werkende, en geen werkloze die eigenlijk op zoek is naar een echte baan. Zou je die mensen tellen als wat ze feitelijk zijn, namelijk werklozen zonder regulier werk, dan kom je volgens Index eerder op een werkloosheidscijfer van ruim 11 procent.
Ook wordt in diezelfde statistieken trouwens niet meegeteld dat enkele 100-duizenden Hongaren de afgelopen paar jaar naar het buitenland zijn vertrokken om daar een beter betalende baan te zoeken. Ook dat verlaagt het werkloosheidscijfer, maar dat kun je moeilijk aan het regeringsbeleid danken. Tenzij je de regering natuurlijk krediet wilt geven voor het feit dat honderdduizenden hun toekomst liever in het buitenland zoeken.
Reacties
De sociale uitkeringen in Belgie sporen niemand nog aan een baan te zoeken, en met zwart werk er bovenop ben je nog beter af...zolang je niet gepakt wordt.
Het verlagen van de uitkering KAN mensen aanzetten (verplichten) tot het zoeken van een baan, maar evenredig zouden de minimum lonen naar omhoog moeten, ook al om de exodus naar EU-buurlanden te verminderen...Al te vaak merk ik van Nederlanders, Belgen, Duitsers, Oostenrijkers enz. in Hongarije arbeidslonen psychologisch laag te houden teneinde zichzelf te verrijken. Een hoger minimumloon kan misschien een omkering in de negatieve spiraal bewerkstelligen ?
Natuurlijk betalen internationale bedrijven beter loon, het is nog steeds goedkoper dan in hun eigen land. Maar zelfs de int.bedrijven kunnen het werlozenpercentage niet voldoende verminderen, laat staan dat zij minder geschoolde mensen een kans bieden. U heeft gelijk ivm een (betere) opleiding,maar schuilt er evengoed niet het gevaar dat nét die mensen toch uitwijken (VAAK onderbetaald naar de normen van het betreffend land) INDIEN hogere minimum lonen niet bewerkstelligd worden? Iedereen wil graag beter verdienen, en zeker als het dichter bij huis kan. De huisjeseigenaren? die gebruiken graag het minimumtarief maar verschaffen ook werk. Het blijft een spiraal.
Hongarije is gebaat bij een stabiel politiek klimaat, waardoor buitenlandse investeerders weer durven in een land dat nu geteisterd wordt door door maatregelen die dit tegenwerken.
Ik sprak onlangs de Vlaamse directeur van een bedrijf dat hier in de buurt enkele honderden arbeidsplaatsen verstrekt. Hij roemde de Hongaarse vakmensen. Het was geen probleem om kundige mensen te vinden. Maar dat gold niet voor kantoorpersoneel. Hij noemde de constant veranderende regelgeving een nachtmerrie en het was zo goed als onmogelijk administratief personeel te vinden dat hiermee om weet te gaan. Daar het bedrijf vestigingen heeft in geheel Europa, zal er geen cent meer in deze vestiging worden geïnvesteerd zolang er een alternatief is op een andere plaats in Europa.
De huidige politiek zal, zelfs al zou alles weer goed komen bij de volgende verkiezingen, nog decennia lang zijn stempel drukken op het vertrouwen bij buitenlandse investeerders. Want wat zullen de volgende verkiezingen weer brengen?
Het komt er op neer dat deze maatregelen mensen op zoek laten gaan naar banen die er simpelweg niet zijn en voorlopig niet zullen komen.
Daar komt bij dat de kleine zelfstandige wel kan inpakken in het huidige systeem.
Want als er een nieuw dak op het stadhuis moet komen, wordt het werk uitgevoerd door een werkeloze timmerman die voor de burgemeester stukken goedkoper is dan die andere, kleine zelfstandige, timmerman in het dorp. Met als gevolg dat ook deze zich binnenkort kan voegen bij het leger straat-vegende werkelozen.
Bovendien is er niet in alle gevallen voor iedereen werk.
Dit geeft een griezelige hoeveelheid macht aan de burgemeester, die kritische mensen kan uitsluiten zodat ze terugvallen op een halve uitkering. Die, zoals het er nu uit ziet, binnen vier jaar naar nul zal worden gereduceerd.
Als men mensen een betere kans wil geven op de arbeidsmarkt, moet men vanuit de politiek deze arbeidsmarkt wel tegelijkertijd stimuleren.
Het huidige systeem van tewerkstelling stimuleert helemaal niets en niemand.
Met een reflecterend vestje aan en een bezem in je hand de hele dag peuken rapen draagt niet echt bij aan het zelfbeeld van een volk dat noodgedwongen van de ene naar de andere dag probeert te leven.
Een vergelijking tussen de situatie in België en die in Hongarije is er dan ook één van appels en peren.
Het is immoreel om mensen in een ronde kamer te zetten met de boodschap dat ze in de hoek een sleutel kunnen vinden naar een beter leven.