Runa Hellinga - Media

Onthullingen over corruptie Twee dagen na het stopzetten van Hongarije's grootste oppositiekrant, de Népszabadság, werd vanochtend drie verslaggevers van de oppositienieuwssite 444 de toegang tot het parlement ontzegd. Reden: de opname van een video waarin ze zich niet hielden aan de regels die sinds enkele jaren in het parlement gelden voor journalisten. Wie de video bekijkt, kan zich alleen maar afvragen wat die regels dan wel zijn, want behalve dat de video tamelijk flauw is, gebeurt er weinig schokkends. Het intrekken van de accreditatie is onbeduidend in verhouding tot wat de redactie van de Népszabadság dit weekend overkwam, maar dat het geen goede dagen voor de persvrijheid in Hongarije zijn, is wel duidelijk. Regeringsgezinde politici zitten er niet mee. “Ik huil geen krokodillentranen,” antwoordde Szilárd Németh, vicevoorzitter van regeringspartij Fidesz dit weekend op de vraag wat hij vond van de plotselinge sluiting van Hongarijes grootste oppositiekrant Népszabadság. Vo...

Nog nooit een Afrikaan gezien Ons appartement was afgelopen dagen verhuurd aan een Nederlandse kennis en zijn Afrikaanse vrouw. Zij was haar geboorteland ooit ontvlucht vanwege een burgeroorlog en volgt nu een opleiding tot verpleegkundige in Amsterdam, een wereldstad waar iets van 180 nationaliteiten wonen. Daar valt een zwarte vrouw met een bos lange vlechten op haar hoofd, niet echt op. Hier in Vác was dat bepaald anders. Julia (niet haar echte naam) was nog nooit ergens geweest waar ze als zwarte vrouw echt uniek was. Toen ze zich de eerste avond realiseerde hoe blank de samenleving was, en het gesprek ook nog op het referendum over migranten kwam, schrok ze even. Moest ze bang zijn op straat? Al snel bleek dat ze zich daar geen zorgen over hoefde te maken. Reacties kreeg ze inderdaad in overvloed, maar agressie? Nee. Vooral nieuwsgierigheid. Voor heel veel mensen die ze ontmoette, was het echt de allereerste keer dat ze een Afrikaanse tegenkwamen. Zelfs in Boedapest, waar een zwar...

Wist u? Een stadvol vluchtelingen Je kunt ze nauwelijks over het hoofd zien, de EU-blauwe reclameborden die sinds twee weken de Hongaarse wegen sieren. Ze hangen in ieder dorp aan de lantarenpalen. De teksten liegen er niet om: "Wist u dat het aantal aanrandingen in Europa scherp gestegen is sinds het begin van de migratiecrisis?" en "Wist u dat Brussel een stad vol aan illegale immigranten in Hongarije wil vestigen?". 'Illegale immigranten' is de standaardterm van Hongaarse regeringspolitici voor asielzoekers. De blauwe borden zijn 'regeringsinformatie' en officieel alleen maar bedoeld om te wijzen op het referendum over de asielzoekersquota die de EU het land oplegt, dat op 2 oktober wordt gehouden. Dan kunnen Hongaren antwoord geven op de vraag: "Wilt u de EU het mandaat geven tot verplichte herhuisvesting van niet-Hongaren in Hongarije, zelfs zonder instemming van het nationale parlement?" Geen idee trouwens waarom in de vraag sprake is...

Maru Kameri en zijn zoon “Noem het geen kamp,” zegt Saed Muhsan. De textielhandelaar, die in Kaboel hoofddoeken verkocht, is de tijdelijke en informele leider van het noodkampje dat vluchtelingen hebben opgezet in de buurt van het Servische grensplaatsje Horgos. Op een verloren strook land tussen het met NATO-prikkeldraad afgezette grenshek dat de Hongaren vorig jaar bouwden en de officiële Servische grens wachten 600 mensen, vooral Afghanen, wekenlang op toelating tot Hongarije. Dagelijks mogen vijftien gelukkigen, veertien in familieverband en één alleen reizende man, naar de transitzone aan de andere kant van het hek. Daar is een van containers gebouwd opvangkampje waar ze Hongaars asiel kunnen aanvragen. De families reizen vervolgens door naar andere opvang, de alleen reizende mannen blijven tot dertig dagen in de kale container met luchtkooi. Alles is gedaan om asiel aanvragen zo onaantrekkelijk mogelijk te blijven, al wil niemand sowieso in Hongarije blijven. Op een lijst houdt M...

Het nieuwe Muziekhuis volgens architectenplannen Meer dan verkrotte bedrijfspanden waren het niet, de gebouwen van Hunexpo in het Stadspark in Boedapest die onlangs tegen de vlakte gingen. Toch lokte de sloop protest uit van Hongaarse milieuactivisten. Volgens hen is de sloop van de leegstaande panden op de plek waar het nieuwe Hongaarse Muziekhuis is gepland, de eerste stap naar de vernieling van het oudste openbare park ter wereld. Waar ze zich tegen verzetten zijn de regeringsplannen voor een ambitieuze museumwijk in het rond het Stadspark. Die wijk onderdak moet gaan bieden aan drie musea die nu elders staan: het ethnografisch museum, het Ludwigmuseum voor contemporaine kunst en de Nationale Galerie in het koninklijk paleis op de Burchtheuvel. Ook het naburige Museum voor Schone Kunsten, de Kunsthal, het Transportmuseum en een nieuw muziekcentrum worden onderdeel van de nieuwe wijk. De plannen zijn grotendeels ontwikkeld door László Baán, de succesvolle directeur van het Museum vo...

Hongaarse winkel in Londen De Hongaarse spoorwegmaatschappij MÁV zoekt machinisten, electriciens, monteurs, boekhouders, IT-mensen en meer, meldt het omroepsysteem in de trein. Het bedrijf komt honderden vakmensen tekort, maar echt vlotten wil hun zoektocht niet. De personeelsadvertentie schalt al maandenlang door de coupés. Hongarije worstelt met een enorm tekort aan vakmensen. Een minimumloon van 240 euro en een modaal inkomen van 535 euro netto per maand maken werken in West-Europa zeer aantrekkelijk. Daar kan zelfs de bonus voor MÁV-werknemers, gratis reizen voor het hele gezin, niet tegenop. Volgens schattingen leeft een half miljoen Hongaren momenteel in het buitenland. Het overgrote deel vertrok in de laatste vijf jaar. Wie een loodgieter belt, mag blij zijn als die binnen vier weken tijd heeft. In Boedapest nemen sommige horecaondernemers bij gebrek aan Hongaarse, inmiddels buitenlandse obers aan. Zelfs autofabrikant Audi, jarenlang 's lands beste werkgever, heeft moeite om...

Vluchtelingenkamp in Körmend Bij de Tesco aan de rand van Körmend lopen vier met machinegeweren bewapende veiligheidsmensen naar binnen, leden van de speciale eenheid die de Hongaarse regering onlangs naar het stadje nabij de Oostenrijkse grens stuurde, met het doel de burgers te beschermen tegen overlast van het lokale vluchtelingenkamp. "Keulse toestanden zullen wij niet tolereren," aldus regeringspartij Fidesz op haar Faceboek-site. Wie denkt aan hordes verkrachtende asielzoekers komt bedrogen uit. Er ging weliswaar het gerucht dat kampbewoners handballende meisjes in een nabijgelegen stadion hadden lastiggevallen. Volgens sommige media moesten de sportsters zelfs geëvacueerd worden. Ook zouden de asielzoekers een raampje hebben gebroken.  Körmenders gingen de straat op om te protesteren tegen de onveilige omstandigheden. Maar f eitelijk blijkt er helemaal niets gebeurd te zijn. Dat er een raampje kapot was, klopt weliswaar, maar niemand hoe dat precies komt. En de rest va...

Elektriciteit Toen we in 1990 voor het eerst in Hongarije kwamen wonen, was het communisme net verdwenen. Nutsbedrijven zoals water, gas en licht en telefoon werden nog gerund door de staatsbedrijven die er veertig jaar lang weinig van gebakken hadden, en ik kan alleen maar zeggen, dat was een speciale ervaring. Vooral de elektriciteit en de telefoon lieten het regelmatig afweten. Iedere twee weken hingen we minstens één keer aan de lijn bij de 'klantenservice' omdat we weer eens niet konden bellen. Daarvoor moesten we naar een telefooncel, want als wij niet konden bellen, konden de buren dat ook niet. We deelden namelijk één telefoonlijn (om die reden konden we natuurlijk ook niet bellen, als de buren belden). Dan hadden wij nog telefoon. Op het platteland was dat een onbekende luxe. Veel dorpen hadden eigenlijk geen telefoon, op één noodlijn na. Ook stromend water en gas waren in de meeste dorpen totaal onbekend. Dat er ook geen riolering was, sprak in dat verband vanzelf. Op...

Het opgeknapte Kossuth tér Deze week werd in Boedapest het hernieuwde Moszkva tér (Moskouplein) heropend. Of Széll Kálman tér, zoals je sinds enkele jaren hoort te zeggen, al doet het merendeel van de Boedapesters dat niet. Széll was een door weinigen herinnerde minister van financiën en premier aan het einde van de negentiende eeuw. Iedereen daarentegen weet waar Moskou ligt. Maar goed. Het plein heeft niet alleen zijn communistische naam verloren, maar ook zijn communistische architectuur en het ziet er veel mooier uit dan het was. Maar het schijnt dat er nogal wat klachten zijn over de geringe hoeveelheid groen. Nou was het oude Moszkva tér bepaald niet het groene hart van de stad en je moet het nieuw geplante groen natuurlijk even de tijd geven om groot te groeien. Maar bomen zijn nu eenmaal een teer punt in de Boedapester ziel. De afgelopen jaren waren er in de stad diverse protestacties tegen renovatie- en vernieuwingsplannen. Zelden gingen ze - behalve in het zevende district wa...

Grens op de Brennerpas. Straks weer een slagboom? "Dit is het begin van het einde van de EU," zei Geert Wilders heel tevreden na afloop van het referendum over Oekraïne. De PVV-politicus kan zich niets mooiers indenken: ons eigen kleine Nederlandje, veilig binnen zijn eigen grenzen. Onze eigen gulden terug, en als je naar het buitenland wil, lekker in de file voor de grenscontrole. Een dagje fietsen in Euregio Maas-Rijn, kriskras over kleine weggetjes van Zuid-Limburg naar Duitsland en België? Niet als het aan de Limburgse politicus ligt. Op de Oostenrijks-Italiaanse Brennerpas dreigt Wilders droom binnenkort realiteit te worden. Daar dreigt een nieuwe Europese grens een einde te maken aan de Euregio Tirol-Südtirol-Trentino  Nog is een provisorisch grenspaaltje in outlet-center Brennerpas het enige dat erop wijst dat je bovenop de Italiaans-Oostenrijkse staatsgrens staat. Hoe idioot die grens is, merk je zodra je van het ene land naar het andere loopt. Aan beide kanten van de...

FPÖ-verkiezingsbijeenkomst in Salzburg De bierkelder waar de Oostenrijkse FPÖ-presidentskandidaat Norbert Hofer zijn Salzburger verkiezingstoespraak houdt, staat blauw van de rook. Grote pullen bier, worsten en schnitzels, geweien aan de wand, hoempapamuziek, Lederhosen, jagersjasjes en dirndljurken, alle clichés komen langs en zo hoort het ook, want dit is waar Hofer voor staat: de 'autochtone' Oostenrijker. "Deine Heimat braucht dich jetzt" aldus een groot affiche boven het podium. De  verkiezingen moeten nog plaatsvinden, maar de sfeer in Salzburg een week geleden was al euforisch alsof de overwinning al behaald was. Niet ten onrechte: alle opiniepeilingen wijzen erop dat Hofer, kandidaat van de extreemrechtse Vrijheidspartij, bij eerste ronde van de Oostenrijkse verkiezingen vandaag op de eerste of tweede plaats zal eindigen. In een campagne die gedomineerd wordt door de vluchtelingenproblematiek en waarin partijen elkaar overschreeuwen met maatregelen om de Ooste...

István Nyakó en de sterke jongens Kaalgeschoren veiligheidsmensen van de Hongaarse voetbalclub Ferencváros die een oppositiepoliticus verhinderen om een referendumvraag bij het Nationale Kiesbureau in te dienen: zelfs Gábor Vona, leider van de extremistische Jobbik, noemde het dinsdagavond een dieptepunt in Hongarije in de afgelopen 26 jaar. Opmerkelijk, want de bewuste oppositiepoliticus was niet van Jobbik, maar van de socialistische MSzP, waar Jobbik nou bepaald niet echt veel mee op heeft. Vona had zelfs een goed woord over voor de voormalige MSzP-premier Ferenc Gyurcsány onder wiens bewind het voor de oppositie wel gewoon mogelijk was om referenda te organiseren. Sinds een jaar geleden de verplichte zondagssluiting voor winkels werd ingevoerd doet de MSzP pogingen om deze wet in een referendum aan het Hongaarse volk voor te leggen. Het is geen geheim hoe mensen over die winkelsluiting denken: tweederde van de bevolking vindt het niets, en toen voor de kerst de winkels wel open moc...

Brood met sticker Ik zou er inmiddels aan gewend moeten zijn, maar na al die jaren kan ik me nog steeds ergeren aan het stukje papier dat met ieder Hongaars brood wordt meegebakken. Het papiertje vertelt me hoe zwaar het brood is, tot wanneer het vers is en van welke bakkerij het komt. De wetgever gaat er duidelijk vanuit dat ik mijn bakker zonder papiertje niet kan vertrouwen als die beweert dat hij me een vijfhonderd gram zwaar, zelfgebakken brood verkoopt dat tot dinsdag houdbaar moet zijn. Die papiertjes zitten behoorlijk vast en ze de enige manier om ze los te krijgen is ze met een korstje brood afsnijden. Geen ramp, maar toch zonde. Vaak vergeet ik het, en dan zit je met een boterham met papier eraan. Bah. Maar goed, ik mag nog blij zijn dat broodjes zonder sticker verkocht mogen worden. Blijkbaar kun je de bakker daarbij wel vertrouwen. Het is de derde keer in een week dat ik struikel over overbodig papier. Vorige week zaterdag moest ik naar Boedapest. Ik was de enige niet: bij ...

Rokend ziekenhuisafval voor Hospitaal Nummer Twee Het is de zomer van 1992 als neuroloog Alexander Kola ons rondleidt op de neurochirurgische afdeling van Hospitaal Nummer Twee, het grootste ziekenhuis van in de Albanese hoofdstad Tirana. In de intensive care, of wat daarvoor door moet gaan, liggen drie patiënten. Het is een kamertje van drie bij drie meter. Dicht op elkaar staan vier oude roestige bedden, bedekt met een vies, dun schuimrubber matrasje en met in geen weken gewassen lakens. Alle drie patiënten zijn zwaar gewonde verkeersslachtoffers. Met hun wasbleke strakgespannen huid zijn ze nauwelijks van doden te onderscheiden.  De 'intensieve zorg' bestaat uit een enkel zuurstofapparaat, een tientallen jaren oud ding van Chinese makelij dat twee zieken – ieder krijgt steeds een paar minuten het masker op zijn gezicht gedrukt – van lucht voorziet. Voor de derde patiënt heeft de familie een eigen oplossing bedacht. Buiten staat een fles industriële zuurstof en door een gat d...

Kap tegen vallend pleisterwerk De houten overkapping voor de ingang van de Teleki Blanka middelbare school in Boedapest is niet bedoeld om leerlingen droog te houden. Die moet voorkomen dat iemand een stuk pleisterwerk op het hoofd krijgen. Binnen is het niet veel beter. Tafels en stoelen lijken uit de jaren vijftig te stammen en van de 120 computers in de school (waaronder die op de administratie) is een goed deel meer dan 15 jaar oud. Alleen het computerlab heeft nieuwe apparaten. Nou ja, nieuw. In ieder geval niet ouder dan een paar jaar. Het Teleki behoort tot de ruim 400 scholen en inmiddels 30000 leerkrachten die zich sinds begin januari aansloten bij een open brief waarin de Herman Otto middelbare school in Miskolc de noodklok luidde over het Hongaarse onderwijs. Het was niet het eerste protest tegen recente onderwijshervormingen, maar bleek wel het laatste zetje dat zorgde voor een bredere protestbeweging. Dat de leraren zich eerder gedeisd hielden, heeft veel met angst te make...

Voor de rechter Halverwege de zitting wordt het de Cubaan Joel Q. even te machtig en slaat zijn astma toe. Frummelend met geboeide handen haalt hij een inhalator uit zijn jaszak. Naast hem zit zijn medeaangeklaagde, de Bengali Mohammed R., ingehouden te snikken. Zijn tolk stopt hem een zakdoekje toe om zijn tranen te drogen. Ze zijn met zijn drieën, de verdachten in de kleine, kale zittingskamer in de rechtbank in Szeged. De Cubaan en de twee Bengali worden alle drie ervan beschuldigd dat ze als vluchteling illegaal het hek dat de Hongaars-Servische grens afsluit, zijn gepasseerd. Volgens de Hongaarse wet kunnen ze drie jaar gevangenisstraf krijgen.  Het moment dat zijn tolk die strafmaat vertaalt, begint Mohammed R. te huilen. Rechter Kristian Kemenes kijkt niet onvriendelijk op, maar gaat daarna onverstoorbaar verder met afratelen van wetsartikelen en andere standaardformuleringen. Hij kan de teksten duidelijk dromen. Geen wonder: iedere week worden enkele tientallen mensen aan h...