Een christelijke vluchteling

Asia Bibi. Geen Gruevski, geen Hongaarse hulp.

Tussen alle verhalen hoe de Macedonische oud-premier Nikola Gruevski vorige week naar Hongarije vluchtte, is dat van de Servische Cetnik-leider Vojislav Seselj waarschijnlijk wel het meest curieuze. Voor de Servische tv beweerde hij dat het zijn extreemrechtse commando’s waren  die de Macedonische oud-premier aan de Servisch-Montenegrijnse grens van een Hongaarse diplomaat overnamen en “onder bescherming van bajonetten naar het bevriende Hongarije” brachten. Daar vroeg Gruevski politiek asiel aan, want in Macedonië wacht hem twee jaar gevangenisstraf.
Hoe het afliep weten we inmiddels: begin deze week kreeg Gruevski zijn vluchtelingenstatus, vermoedelijk in de snelste Hongaarse vluchtelingenprocedure ooit. Luttele uren eerder had het hoofd van de Hongaarse immigratiedienst nog in het parlement verklaard dat zo'n procedure de nodige tijd zou nemen. Luttele uren later vroeg Macedonië officieel om uitlevering vroeg.
Luttele uren te laat: een vluchtelingenstatus beschermt onder meer tegen rechters die eventueel zouden kunnen besluiten dat uitlevering gerechtvaardigd is, aangezien hij veroordeeld is omdat hij als premier voor privégebruik op staatskosten een auto van 580.000 euro had laten aanschaffen.
Als je Balázs Hidvéghi, woordvoerder van regeringspartij Fidesz mag geloven, was die auto helemaal niet de reden voor Gruevski’s veroordeling, maar is hij politiek “vervolgd door een linkse regering met steun van Georg Soros”. Volgens regeringsmedia ziet de ‘Amerikaanse speculant Soros’ Gruevski namelijk als obstakel voor zijn plannen om Europa te bevolken met migranten.
In geen jaren, waarschijnlijk nooit, heeft Hongarije een vluchteling zo warm ontvangen. Gruevski wachtte geen detentiecentrum aan de grens, zoals andere asielzoekers, maar een luxehotel in Boedapest. En nee, het was niet de regering die dat besloten had, aldus Gergely Gulýás, topman van het bureau van premier Viktor Orbán., maar 'bevoegde autoriteiten'. De reden: de buitengewone omstandigheid dat Gruevski tien jaar premier is geweest.

Niemand heeft Seseljs wonderlijke verhaal bevestigd, maar één ding staat inmiddels vast: Hongaarse diplomaten hebben Gruevski geholpen om zo snel mogelijk naar Boedapest te reizen, voordat Macedonië een internationaal opsporingsbevel kon uitvaardigen. Reden om hem te helpen zou zijn geweest dat zijn leven gevaar liep in Macedonië.
Dat zijn vlucht vooraf uitvoerig gepland is, is duidelijk. Niet alleen lag een uitvoerig vluchtplan klaar, maar in september haalde Gruevski zijn bankrekeningen al leeg en deed hij zijn onroerend goed van de hand. Hij hoeft in Hongarije dan ook niet onder zijn stand te leven en mocht hij het willen, kan hij zich met zijn vluchtelingenpaspoort waarschijnlijk ook een eerste klas vlucht naar Moskou permitteren.
Tot nu toe zijn er overigens geen aanwijzingen dat hij door wil reizen, maar helemaal uitsluiten moet je het niet. Er is in zijn geval veel te zeggen voor Rusland. Hij is er waarschijnlijk veiliger dan in EU-land Hongarije, Putin is een goede vriend, en bijkomend voordeel: Russisch is net als Macedonisch een Slavische taal en voor Gruevski dus een stuk makkelijker te leren. Bovendien zou het de Hongaren van een lastig pakket verlossen, want internationaal verdient zijn vluchtelingenstatus geen schoonheidsprijs.
En dan gaat het natuurlijk niet alleen om de supersnelle asielprocedure, maar ook om de wijze waarop Gruevski naar Hongarije is gekomen. Dat Hongaarse diplomaten hem op zijn vlucht geholpen hebben, kon Gulyás tot zijn spijt niet ontkennen. Maar, zei hij, ze hebben hem niet geholpen Macedonië uit te komen. Weliswaar was Gruevski sinds 2017 zijn paspoort kwijt, maar hij had nog steeds een ID. “Journalisten vergeten dat je met een ID ook kunt reizen," aldus Gulyás
Of Gruevski echt een ID had, lijkt een kleinigheidje, maar dat is het zeker niet. Vluchtelingen zonder papieren kunnen volgens de Hongaarse wet namelijk helemaal geen asielaanvraag indienen. En wie een asielzoeker zonder geldige papieren helpt de grens over te komen, maakt zich schuldig aan een misdrijf waar gevangenisstraf op staat. Trouwens: wie vanuit een veilig land arriveert, en Servië is volgens de Hongaren veilig, maakt sowieso geen kans op een vluchtelingenstatus.
Maar Gruevski is natuurlijk geen gewone vluchteling, zoals de razendsnelle toekenning van zijn vluchtelingenstatus duidelijk maakt. Hij staat behalve met Putin ook op goede voet met Viktor Orbán. Zo goed dat de laatste in 2017 tijdens een gezamenlijke persconferentie met Gruevski zei dat hij “altijd naast hem zou staan”. Hij is duidelijk een man van zijn woord.
Het maakt in ieder geval duidelijk wat Orbán bedoelt met uitspraken dat Hongarije openstaat voor vervolgde christenen. Een steenrijke, wegens corruptie tot twee jaar veroordeelde ex-premier is duidelijk geen probleem. Maar de straatarme Pakistaanse christelijke Asia Bibi die ter dood veroordeeld werd omdat ze de profeet zou hebben beledigd, is helaas minder fortuinlijk. Een dappere (islamitische) advocaat verdedigde haar en dappere - en ongetwijfeld ook islamitische - hogere rechters spraken haar vrij, maar radicale moslims wensen zich niet neer te leggen bij deze rechtelijke uitspraak en zij en haar familie verkeert nog steeds in levensgevaar.
Er lijkt me geen twijfel mogelijk: dat gezin verdient echt bescherming. Zo snel mogelijk. Hongaarse regeringsmedia zien Asia Bibi's zaak als een geweldige gelegenheid voor verhalen over de vervolging van christenen in islamitische landen. Maar een aanbod van Hongarije om haar en haar gezin op te nemen? Daarover tot nu toe geen woord.