Wereldleider in unieke chips.
 |
| Productie van fotonische chips in Einhoven |
Bij fotonische chips vindt de informatieoverdracht niet plaats via elektronische schakelingen, maar via laserlicht, en dus op lichtsnelheid. Op zich zijn fotonische chips niet uniek, ze worden in met name in de telecom al veel gebruikt en veel grote bedrijven produceren ze voor eigen gebruik.
Wel uniek, en dat maakt Smart Photonics ondanks zijn geringe omvang tot wereldleider, is de aard van en de wijze waarop de chips in Eindhoven worden geproduceerd. Het bedrijf is een zogenaamde foundry: het levert op bestelling gemaakte chips, die de klanten naar eigen specificatie kunnen samenstellen met de bouwstenen die daarvoor door Smart Photonics worden ontwikkeld. Iedere chip heeft zijn eigen specifieke ontwerp, en is daarmee niet zomaar te vervangen door een product van elders. “Als wij wegvallen, valt het begin van een productieproces weg,” zegt Johan Feenstra, directeur van Smart Photonics.
Smart Photonics, dat in 2012 ontstond, komt voort uit het jarenlange fundamentele onderzoek naar fotonica aan de TU Eindhoven. “Er is in Nederland veel discussie over de financiering van zulk onderzoek, maar dit is een prachtig voorbeeld daarvan wat dat kan opleveren,” zegt Feenstra.
Maar het bedrijf is ook een mooi voorbeeld van de samenwerking tussen onderwijs, bedrijfsleven en overheid waar de economische en wetenschappelijke regio Brainport Eindhoven inmiddels wereldwijd naam mee heeft gemaakt: de TU leverde de kennis om de bouwstenen voor de chips te maken, Philips hielp met het opzetten van het echte productieproces.
Fotonische chips - gemaakt van indiumfosfide in plaats van silicium zoals gewone chips - zijn niet zomaar een vervanging van elektronica, maar een geheel nieuwe techniek, zegt Feenstra. “Je kunt licht aan en uit zetten, net als een elektronische schakeling, maar bij fotonische chips kun je ook spelen met golflengte en amplitude. Daardoor kun je op ze allerlei manieren inzetten, bijvoorbeeld als sensoren. Fotonica spelen bijvoorbeeld een belangrijke rol bij de ontwikkeling van zelfrijdende auto’s en medische apparatuur.”
De chips zijn veel sneller en veel energiezuiniger dan hun elektronische tegenhangers, en gebruik in datacentra is dan ook een van de veelgenoemde toepassingen. “Als je daar fotonica inzet kan het energiegebruik met een factor twee of drie omlaag. Als je bedenkt dat meer dan tien procent van het Nederlandse energiegebruik inmiddels naar zulke centra gaat en dat alleen maar toeneemt, praat je over een enorme besparing,” zegt Feenstra.
Maar fotonica zal electronica zeker niet overal vervangen, zegt hij. “Het zijn echt twee technieken naast elkaar. Fotonica opent de weg naar hele andere toepassingen, baanbrekende oplossingen op het gebied van sensoren bijvoorbeeld. We zijn nu eigenlijk pas aan het ontdekken wat er allemaal mee kan en over tien jaar zijn er ongetwijfeld applicaties waar nu echt niemand aan denkt.”
Inmiddels is de vraag, niet alleen in Nederland, maar wereldwijd, veel groter dan de huidige productiecapaciteit van Smart Photonics. Vandaar dat Feenstra, die anderhalve jaar geleden bij het bedrijf begon, op zoek ging naar investeerders.
Toen partijen in Azië belangstelling toonden, vond Den Haag het strategisch belang voor Nederland zo groot dat Economische Zaken een lening van 20 miljoen ter beschikking stelde aan een viertal Nederlandse investeerders, een consortium onder leiding van de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM).
Daarmee wil Smart Photonic zijn productiecapaciteit uitbreiden. Er komt een nieuwe cleanroom, en de oude machines die deels nog handmatig moeten worden bediend, worden vervangen door modernere apparatuur. Daarmee wordt de productie, die nu jaarlijks uit 500 wafers (stroopwafelgrote schijfjes met daarop honderden tot duizenden chips) bestaat, over twee jaar zijn uitgebreid tot 5000 wafers.
Reacties