Pizza per drone? Nog even wachten

Autonoom vliegende drone. Foto: Rijkswaterstaat

Het zal nog wel even duren voor pizza's door autonome pakjesdrones in plaats van pizzakoeriers worden bezorgd. Maar werknemers op de High Tech Campus Eindhoven kunnen de komende jaren wel vliegende lunches en post verwachten. Het voormalige onderzoekcomplex van Philips wordt Europees laboratorium voor autonoom vliegende drones in een stedelijke omgeving.

Het Eindhovense onderzoek maakt deel uit van het driejarige Europese project Flying Forward 2020, waarin instellingen als de European Space Agency en universiteiten, met steun van bedrijven als Nokia en Microsoft, onderzoek doet naar de mogelijkheden en de problemen bij het gebruik van autonome drones.
Het onderzoek vindt plaats op vijf plekken in Europa. In het Finse Oulu wordt bijvoorbeeld gekeken naar drones onder extreme weersomstandigheden, in Milaan naar drones in een medische setting. Eindhoven concentreert zich op het gebruik van drones in de stad, bijvoorbeeld voor het leveren van pakjes, maar ook voor inspecties of als ondersteuning van nooddiensten. "Daarbij gaat het om de efficiëntie, de veiligheid en de duurzaamheid van autonome drones, maar ook om de sociale acceptatie", zeg Paul van Son, innovatiemanager bij de Campus.

Voor de drones echt gaan vliegen, moet er nog wel wat gebeuren. Dit jaar wordt gewerkt aan de bouw van de digitale infrastructuur. Van Son: "Ter voorbereiding wordt een digitale 3-D replica van de Hightech campus gemaakt. Daarin bevinden zich niet alleen alle vaste objecten op de campus, van gebouwen tot bomen, maar ook bijvoorbeeld de informatie over de zones waarin wel en niet gevlogen mag worden en de identificatiegegevens van alle drones."
"Uiteindelijk is het de bedoeling dat we het project met de opgedane ervaring van de campus uitbreiden naar Eindhoven zelf." Dat kan alleen als de drones veilig autonoom in een stad kunnen vliegen, want ze mogen uiteraard niet tegen objecten of elkaar aanvliegen of zelfs uit de lucht vallen.
Maar het Eindhovense experiment draait om meer dan techniek. Autonoom vliegende drones vereisen geheel nieuwe wet- en regelgeving, bijvoorbeeld op het gebied van privacy, maar ook op het gebied van verkeersregels die moeten voorkomen dat drones tegen elkaar botsen en het stedelijke luchtruim straks in één grote zoemende zwerm pakjesbezorgers verandert. "Daarvoor werken we samen met de Universiteit van Maastricht, die uiteindelijk aanbevelingen zal doen voor de nodige wetgeving", zegt Van Son.
Sociale acceptatie is een belangrijk deel van het onderzoek, zegt Van Son. "Drones in steden kunnen uiteindelijk alleen een succes worden als burgers ze accepteren. Dat betekent dat die zich niet bespied moeten voelen of zich storen aan hun constante aanwezigheid."

Hoe ingewikkeld het gebruik van autonome drones nu wettelijk ligt, weet Rijkswaterstaat, waar sinds november het project Drones2go loopt, al uit eigen ervaring. In een praktijkgebied aan de Waal in de buurt van Nijmegen wordt ook daar het vliegen met autonome drones getest. Nu nog onder toezicht, maar het uiteindelijke doel is om ze met een druk op de knop vanuit de meldkamer zelfstandig naar hun doel te laten vliegen. Het project had eigenlijk veel eerder van start moeten gaan, maar omdat de drones zo'n onbekend terrein zijn, bleken de benodigde vergunningen zeer ingewikkeld.
Drones2Go is een samenwerking met onder meer de brandweer en de politie. "Ze worden ingezet om incidenten op het water te onderzoeken, zoals afgevallen lading, drenkelingen, aanvaringen en olievervuiling. Maar ook voor bijvoorbeeld inspecties van bruggen", zegt dronecoördinator Ariea Vermeulen.
Een belangrijk verschil met Eindhoven is dat de drones van Rijkswaterstaat over water buiten stedelijk gebied vliegen. Sociale acceptatie is dan ook iets minder een probleem, hoewel sommige schippers ook weinig van overvliegende drones moeten hebben. "Maar omdat het vooral om hulpdiensten gaat, is het nut makkelijker uit te leggen", zegt Vermeulen.
Wat de ervaring van Rijkswaterstaat inmiddels heeft geleerd is dat de techniek constant verrassingen oplevert. "Drones moeten obstakels kunnen herkennen. Fabrikanten claimen dat ze dat kunnen. Maar het wil wel eens misgaan, en dan blijft hij gewoon hangen", noemt ze als voorbeeld.
Overigens voorlopig verwacht Vermeulen dat autonome drones vooral een functie bij hulpdiensten zullen krijgen. "Voordat we goederen gaan vervoeren, zijn we echt een tijd verder. In China hebben ze inmiddels autonoom vliegende drones die personen vervoeren, maar zij zijn een stuk makkelijker als het om regelgeving gaat. Maar pizzadrones in Nederland? Dat zie ik nog niet zo snel gebeuren."