Nieuwe kansen voor afgeschreven elektronica en mensen
Nieuwe kansen voor afgeschreven ICT- en telecomapparatuur en nieuwe kansen voor mensen die door de arbeidsmarkt zijn afgeschreven: voor Martijn van Engelen, oprichter van Snew, gespecialiseerd in hergebruik van elektronica, zijn beide wezenlijk onderdeel van de bedrijfsvoering. De helft van de pakweg 50 werknemers van het Boxtelse bedrijf stond oorspronkelijk te boek als mensen ‘met afstand tot de arbeidsmarkt’.
Zowel met grondstoffen als met mensen moeten we zorgvuldiger omgaan dan we doen, vindt Van Engelen. Grondstoffen omdat die schaars en eindig zijn. Mensen omdat iedereen een kans verdient, ook als het leven een keer tegenzit en omdat er volgens hem helemaal geen tekorten op de arbeidsmarkt zouden zijn als iedereen die nu is feitelijk afgeschreven wel een echte kans zou krijgen.
Snew staat voor As New, en dat is ook het streven: afgedankte apparatuur waar mogelijk een nieuw en tweede leven geven. Van Engelen ergert zich zichtbaar aan het boekhoudkundige normaal dat zegt dat afgeschreven computers afval zijn, op zijn best goed om gerecycled te worden.
Voor hem zijn zulke apparaten alles behalve afval. Vaak zijn ze na een opknapbeurt gewoon weer bruikbaar. Zo niet, dan kun je soms uit twee één maken of zijn ze nog altijd een bron van waardevolle onderdelen en grondstoffen. Wie zijn apparaten bij Snew brengt, hoeft dan ook geen afvalheffing te betalen, maar krijgt juist geld voor zijn oude spullen.
Recycling is voor Van Engelen de laatste optie. In eerste instantie wordt gekeken of iets opgeknapt kan worden, zo niet, dan wordt het uit elkaar gehaald voor de onderdelen die een groot deel van zijn bedrijfshal vullen en waarmee hij andere apparaten nieuw leven geeft. Alleen wat daarvoor niet bruikbaar is, gaat naar de recycling.
De autosloperij waar hij als 18-jarige begon, is zijn voorbeeld: “In die sector is hergebruik al decennia normaal. Auto’s worden eerst tweedehands verkocht. Pas als ze echt op is, gaan ze naar een sloperij waar dan tegenwoordig alle bruikbare onderdelen eruit worden gehaald. Alleen wat dan nog overblijft, wordt gerecycled.”
En zo moet het ook, zegt hij, want bij recycling gaan altijd grondstoffen verloren. “En dat zijn vaak juist grondstoffen waar we nu al een tekort aan hebben, zoals zeldzame aardmetalen die bij de productie van mobiele telefoons en computers worden gebruikt. Daarbij gaat het om hele kleine hoeveelheden, waardoor ze niet of nauwelijks terug te winnen zijn, maar ze komen ook maar in hele kleine hoeveelheden voor.”
Snew doet meer dan oude apparaten nieuw leven geven. Het bedrijf zorgt ook voor het gehele onderhoud van apparatuur met een nieuw of verlengd leven, zoals bijvoorbeeld oude telefooncentrales zoals het gevangeniswezen die om veiligheidsredenen nog steeds gebruikt. Dankzij een magazijn vol verzamelde onderdelen is Snew in staat die apparaten te onderhouden. “En bij TUI hebben we alle 4000 telefoontoestellen aan boord van een cruiseschip gereviseerd. Vervanging zou een miljoeneninvestering zijn geweest.”
Het bedrijf heeft inmiddels ook zijn vleugels uitgeslagen naar Afrika. Van Engelen heeft in Ghana een project opgezet waarbij hij een premie betaalt voor populaire, spotgoedkope Chinese kapotte smartphones, om te voorkomen dat die op de vuilnisbelt belanden. Die apparaten gaan vervolgens naar Nederland voor ‘urban mining: ze worden helemaal uit elkaar gehaald om bruikbare onderdelen en waardevolle grondstoffen terug te winnen.
Behalve autosloper was Van Engelen was straatwerker en werkte hij met loverboys en drugsverslaafden. Dat heeft zijn kijk op mensen met afstand tot de arbeidsmarkt bepaald en eigenlijk is zijn kritiek op de manier waarop honderdduizenden mensen in Nederland als kansloos worden weggezet vergelijkbaar met zijn kritiek op de manier waarop we met afgedankte apparatuur omgaan. De sociale regelgeving en financiering schieten op dit vlak echt tekort, zegt hij.
Dat reïntegratie niet altijd zonder problemen gaat, weet Van Engelen overigens eigen ervaring. Hij werkt samen met Weener XL, een sociale werkplaats uit Den Bosch. De mensen die hij daar vandaan haalt, krijgen bij Snew een proeftijd van twee maanden. “En op zeker moment zagen we: in die eerste maanden ging het goed, maar zodra ze een vast contract kregen, zag je het ziekteverzuim omhoog schieten. Dat kostte ons veel geld, dus we zijn toen gaan kijken waarom. Het bleek dat dat vaste contract en de erkenning van hun kunnen vaak zoveel gevoelens en trauma’s losmaakten dat mensen daardoor in de problemen kwamen. Inmiddels hebben we een vijftal jobcoaches die mensen helpen waar nodig.”
Hoewel Van Engelen daarmee duidelijk verder gaat dan de gemiddelde werkgever, is Snew geen sociale werkplaats, zegt hij erbij. “Sommige mensen zijn gewoon onbemiddelbaar en wij zijn echt gericht op reïntegratie. We gaan niet aan een dood paard trekken. Dat wil zeggen: wij zoeken wel naar mensen met motivatie en naar bepaalde vaardigheden.” Maar over personeelstekort hoor je Van Engelen niet klagen.
Reacties